Dünya Günü (Earth Day) nedir? 2023 Dünya Günü ne zaman, hangi güne denk geliyor? İlk Dünya Günü nasıl ortaya çıktı, tarihçesi ve kapsamı nedir? Bu yılın teması ne? İlk Dünya Günü kutlaması nasıl düzenlendi ve gerçekleşti, adını nasıl aldı? Dünya Günü neden 22 Nisan’da? Fikir babası kim, ne zaman uluslararası boyut kazandı? Dünya Günü’ne nasıl katılabilirsiniz, bugün ne yapabilirsiniz? Peki Dünya Gününün anlam ve önemi nedir? Son olarak da yazımızın sonunda 22 Nisan Dünya Günü Mesajları ve sözleri, alıntıları…
1970 yılında kutlanan ilk Dünya Günü’nün 53. yıldönümü olan 22 Nisan 2023 Cumartesi günü Türkiye ve tüm dünyada milyonlarca kişi tarafından kutlanacak. Aktivist John McConnell sayesinde ilk olarak San Francisco’da 1969 yılında düzenlenen Ulusal UNESCO Dünya Konferansında kutlanan Dünya Günü, her sene 22 Nisan’da kutlanıyor.
Dünya Günü, dünyadaki en büyük sivil etkinlik ve kutlama olarak kabul edilmektedir. 22 Nisan tarihinde bu yıl 52. yıl dönümü kutlanacak olan bu önemli günün amacı, dünyadaki çevresel sorunlara, dünyamızın yaşamı ve sürdürülebilir güzelliğine, gezegenimizin ve çevrenin korunmasına destek çekmektir. Onlarca yıllık kontrolsüz kirlilikten sonra dünyamızın durumu hakkında halkın bilincini artırmak hedeflenmektedir. İşte Dünya Gününün ortaya çıkış tarih ve hikayesi, 192 ülkede kutlanan ‘Dünya Günü’ (Earth Day) ile ilgili detaylar…
Dünya Günü Nedir?
22 Nisan Dünya Günü, ilk olarak San Francisco’da 1969 yılında düzenlenen Ulusal UNESCO Dünya Konferansında Dünya Günü’nün kurucusu olarak bilinen Amerikalı aktivist John McConnell tarafından, çevrenin korunmasına verilen desteği göstermek, dünyamızın yaşamı ve güzelliğini kutlayarak karşı karşıya kaldığı çevresel tehditlere dikkat çekmek amacıyla bir özel gün düzenlenmesi fikri ile ortaya çıkmıştır.
Barış aktivisti John McConnell, 1969’da San Francisco’daki bir UNESCO Konferansı’nda Dünya Günü kutlamaları tarihi için ilk kez 21 Mart 1970 ekinoks (gece ve gündüzün eşit olduğu) zamanı gününü önermişti. Daha sonra Kuzey yarım kürede ilkbaharın ilk günü ve gece gündüz eşitliğinin yaşandığı bu gün Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri U Thant tarafından imzalanan bir bildiriyle onaylandı.
Amerika Birleşik Devletleri Senatörü Gaylord Nelson, Kaliforniya sahilinde meydana gelen ve 3500’den fazla kuş ölümüne sebep olan 1969 Santa Barbara petrol sızıntısının yol açtığı yıkımı gördükten sonra Dünya Günü fikriyle 22 Nisan 1970’te ülke çapında bir çevre öğretimi yapılması önerdi.
Genç bir aktivist olan Denis Hayes’i kampüs eğitimlerini organize etmesi için Ulusal Koordinatör olarak işe aldı. Nelson ve Hayes, etkinliği “Dünya Günü” olarak yeniden adlandırdı.
1970 Dünya Günü, Amerika’da, zenginler ve yoksullar, şehir sakinleri ve çiftçiler, iş dünyası ve işçi liderlerinin desteğini alarak nadir bir siyasi uzlaşmaya sebep oldu.
22 Nisan 1970’teki ilk Dünya Günü, çevreye verilen zararı protesto etmek için yürüyen 22 milyon Amerikalı tarafından kutlandı. Bu olay, Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı’nın kurulmasına ve bir dizi çevre mevzuatı geçirilmesine yol açtı.
1990 yılına yaklaşırken, bir grup çevre aktivisti, gezegen için bir kez daha büyük bir kampanya düzenlemek üzere Denis Hayes ile temasta bulundu. Bu kez Dünya Günü, 141 ülkede 200 milyon insanı harekete geçirerek ve çevre sorunlarını dünya sahnesine taşıyarak küreselleşti. Dünya genelindeki bu destek Rio de Janeiro’daki 1992 Birleşmiş Milletler Dünya Zirvesi’nin yolunu açmaya yardımcı oldu. Ayrıca, Başkan Bill Clinton, Dünya Günü’nün kurucusu olarak oynadığı rol için, Senatör Nelson’a ABD’deki sivillere verilen en yüksek onur olan Başkanlık Özgürlük Madalyası’nı vermesini istedi.
2000’li yıllar yani Milenyum yaklaşırken Hayes, başka bir kampanyaya öncülük ederek, küresel ısınma sorunu ve temiz enerji için çalışmalar başlattı. 184 ülkede 5.000 çevre grubu ile internetin gücünden yararlanarak yüz milyonlarca insana ulaşan rekor sayıdaki küresel ve yerel katılımları organize ederek etkinlikler ve kampanyalar düzenledi.
İlk etkinlikten 30 yıl sonra, 2000 Dünya Günü’nde Hayes, dünya liderlerinden dünyanın dört bir yanındaki insanlar için küresel ısınma ve temiz enerji konusunda hızlı ve kararlı eylemler gerçekleştirmesini istedi.
Bugün Dünya Günü, her yıl bir milyardan fazla insan tarafından küresel, ulusal ve yerel politika değişiklikleri oluşturmak için bir eylem günü olarak kutlanan dünyadaki en büyük bağımsız tören olarak kabul edilmektedir.
Günümüzde iklim değişikliğinin tahribatları her geçen gün daha belirgin hale geldikçe, temiz bir çevre için mücadele artan bir aciliyetle devam ediyor. İklim krizimizin farkındalığı arttıkça, tüm dünyada etkin bir seviyeye ulaşan sivil toplum seferberliği de artıyor. 2015’te Paris Anlaşması’nın kabul edilmesinin ardından düşük eylem seviyesinden hayal kırıklığına uğramış ve uluslararası çevresel uyuşukluktan bıkmış olan dünya vatandaşları, gezegenimiz ve halklar için çok daha fazla eylem talep etmek için ayağa kalkıyor.
Şu anda dünya çapında 193’ten fazla ülkede 22 Nisan Dünya Günü, uluslararası olarak koordine edilmekte ve kutlanmaktadır. Koronavirüs nedeniyle bu yıl Dünya Günü daha farklı bir anlam taşıyor.
2023 Dünya Günü teması
Dünya Günü’nü yürüten organizasyon olan earthday.org (EDO), 2023 Dünya Günü temasını açıkladı. Dünya Günü her zaman gezegenimizi korumak ve iklim değişikliğiyle mücadele etmekle amacıyla her yıl daha incelikli bir tema ortaya koyuyor.
Bu yılın teması yeşil bir ekonomiye odaklanıyor: “Gezegenimize Yatırım Yapın.” – INVEST IN OUR PLANET
Bu yıl iş ortamını, siyasi ortamı ve iklim konusunda nasıl harekete geçtiğimizi değiştirmenin tam zamanı. Şimdi sağlığımızı, ailelerimizi, geçim kaynaklarımızı korumak için cesaretin tam zamanı… Hep birlikte Gezegenimize Yatırım Yapmalıyız.
Çünkü yeşil bir gelecek müreffeh bir gelecektir. Cesursa harekete geçmeli, gezegenimiz ve çevremiz için geniş çapta yenilik yapmalıyız ve adil bir şekilde uygulamalıyız.
Daha spesifik olarak, EDO bu yıl fosil yakıt endüstrisinin gücünü azaltmaya ve gezegeni bir “21. yüzyıl ekonomisine” kaydırmaya yardımcı olmaya devam edeceğini umuyor. Ancak, bunu yapmak için yalnızca iktidardaki insanlara güvenemeyiz.
Örgüt, geçtiğimiz Kasım ayında Glasgow’da düzenlenen COP26’nın, hükümetlerin iklim kriziyle mücadele etmek veya küresel bir yeşil ekonomiyi desteklemek için yeterli önlem almadığını her zamankinden daha net bir şekilde ortaya koyduğunu belirtiyor.
EDO Başkanı Kathleen Rogers, “Hükümetlerin iklim krizini tek başına çözmeyeceği ve çözemeyeceği giderek daha açık hale geliyor” diyor.
Rogers, “Sürekli bireysel siyasi ve tüketici katılımı ile birlikte, en büyük tehdidimizle mücadele etmek için en iyi seçeneğimiz olan yenilik, teknoloji ve restorasyona büyük, acil ve kesişen yatırımlar gereklidir” diye ekliyor.
Bu yılki olumlu karşılanan kampanyanın devamı niteliğindeki tema, hükümetler, kurumlar, işletmeler ve her yıl Dünya Günü’ne katılan 1 milyardan fazla vatandaşın üzerine düşeni yapmasına odaklanıyor.
2023 Dünya Günü için, (cesurca) hareket etmemiz, (geniş çapta) yenilik yapmamız ve (eşitlik içinde) uygulamamız gerekiyor.
Sürdürülebilirlik, hem insanlık hem de işletmeler için refaha giden yoldur. Güçlü Çevresel Sosyal Yönetişim standartları geliştiren şirketler, daha iyi kârlılık, daha güçlü finansal performans ve daha mutlu çalışanlar görüyor. Artık çevreci olmak ve uzun vadeli karları artırmak arasında bir seçim yok.
#InvestInOurPlanet
2023 Dünya Günü Ne Zaman?
- 2023 – 22 Nisan Cumartesi
- 2024 – 22 Nisan Pazartesi
- 2025 – 22 Nisan Salı
- 2026 – 22 Nisan Çarşamba
- 2027 – 22 Nisan Perşembe
Dünya Selfie Dünya Günü her yıl 22 Nisan’da kutlanmaktadır. NASA tarafından dünyaya bakan beş uydunun uzaya fırlatılmasının takdir edilmesi için oluşturulan bi gün.
Dünya Günü 2023 Google’a Doodle oldu!
Google, 22 Nisan Dünya Günü’ne özel olarak “İklim Değişikliği” temasını doodle yayınladı. Dünya günü anlamı ve önemine dikkat çeken doodle’ın ardından gözler iklim değişikliğini çevrildi. İklim Değişikliği nedir, sonuçları neler? İşte Dünya Günü’nün 50. Yıl dönümüne özel hazırlanan iklim değişikliği doodle’ının anlam ve önemi…
Bugün dünya çapında kullanılan arama motoru Google tarafından yıllık Dünya Günü Doodle’ı, bireylerin ve toplulukların iklim değişikliğine karşı harekete geçmek için irili ufaklı şekillerde nasıl birlikte çalışabileceklerini vurguluyor. Bu gün, dünyanın her yerinden insanlar çevre hareketinin başarılarını onurlandırıyor ve daha fazla iklim adaletinin gerekli olduğu alanları değerlendiriyor.
“İklim Değişikliği” Doodle’ında (gerçek yapraklardan yapılmıştır) tasvir edildiği gibi, günlük hayatımızda gerçek bir fark yaratmak için bir araya getirebileceğimiz bir dizi eylem vardır. Daha sürdürülebilir yaşamak için şimdi ve birlikte hareket etmek, iklim değişikliğinin en kötü etkilerinden kaçınmak için gereklidir.
2023 Dünya Haftası
Dünya Haftası genellikle 22 Nisan’ı içine alan hafta olarak kutlanır. Bazen Dünya Günü haftanın ortasına veya sonuna denk geldiğinde, insanlar haftayı kutlamak için o pazardan cumartesiye Dünya Haftası ilan ederler.
Dünya Haftası, 16 Nisan’dan 22 Nisan 2023 Dünya Günü’ne kadar devam ediyor. Hafta kapsamında öğrencilerin çevre ve karşılaştığımız problemler hakkında öğrenmeye daha fazla zaman ayırmasını, çevre sorunlarına ışık tutmaya ve Dünya gezegenimizi kutlamaya yardımcı olmak için eğitici, ilgi çekici ve etkili bir hafta olması amaçlanır.
Dünya Günü’nün Önemi ve Anlamı
İlk olarak 22 Nisan 1970’te Dünya Günü, 20 milyon Amerikalının (o zamanlar ABD nüfusunun sadece % 10’u) çevresel cehaleti protesto etmek için sokaklara çıktığında kutlandı. O günden günümüze her yıl kutlanan bir etkinlik oldu. Bu büyük farkındalık günü etkinlikleri sayesinde, çevre ve dünyanın korunması, ulusal düzeyde bir tartışma konusu haline geldi.
Dünya çapındaki aktivistlerin birkaç yıllık savunuculuğu ve desteğinin ardından, yıllar içinde Dünya Günü küreselleşti. Yavaş yavaş önemini kazandı. Bu sayade 2016 yılında, dünyanın dört bir yanındaki birçok ülke, Paris İklim Konferansı’nda yasal olarak bağlayıcı bir İklim Anlaşması üzerinde anlaştı.
Bu özel günün amacı dünya ve gezegendeki iklim değişikliğine, ormansızlaşmaya ve kirlenmeye neden olan insan faaliyetiyle doğrudan bağlantılı olan, dünyadaki türlerin hızla tükenmesine dikkat çekmeyi ve farkındalık oluşturmayı sağlamaktır.
John McConnell Kimdir?
Dünya Günü’nün kurucusu olarak bilinen Amerikalı aktivist John McConnell, ABD’nin Davis City, Iowa şehrinde 22 Mart 1915’te Pentekostal bir vaiz ve seyyar bir doktorun oğlu olarak dünyaya gelmiştir.
Genel olarak Dünya’ya ilk ilgisi, 1939’da Los Angeles’taki Nobell Araştırma Laboratuvarı’nda plastik üretimi için bir fabrika kuran kimyager Albert Nobell ile ortaklık yaparken başladı. Plastik üretiminin Dünya’yı ne kadar kirlettiğinin farkına vararak ekolojiye olan ilgisi özellikle çevreyle ilgili endişelerin nadir olduğu bu dönemde büyüdü.
Hayatını dünyayı daha güzel ve yaşanabilir kılmak, çevresel etkilerden korumak üzerine ve insanların zorlukların hafifletmek ve ortak iyiliğe teşvik için fikirler geliştirerek geçirdi.
McConnell’in çevre konusundaki endişesi 1950’lerin sonlarında ve 1970’lerin başlarında arttı. Bir Hıristiyan olarak, Mezmur 115: 16 , “Yeryüzü erkek çocuklarına verildi” gibi bölümlere dayanarak, insanların yeryüzüne bakma ve kaynaklarını eşit şekilde paylaşma yükümlülüğü olduğuna inanıyordu.
Dünya’nın Life dergisinde basılan ilk resmini görünce çok etkilendi. Daha sonra bu resim tasarladığı ve yarattığı Dünya Günü bayrağının sembolü oldu. Dünya Günü Bayrağı “Tüm Dünya Kataloğu”nda yer aldı ve o zamandan beri tüm dünyada insanlara ve gezegene yardım etme çabalarının desteğini göstermek için kullanıldı.
Dünya Günü Bayrağı, Dünya Günü’nün bir sembolüdür ve her yıl Birleşmiş Milletler’de bahar ekinoksunda Dünya Günü Töreni’nin bir parçasıdır.
John McConnell, 1969’dan günümüze gezegen için uluslararası bir kutlama günü oluşturarak herkese ve her şeye karşı koşulsuz sevgisini yaydı. 20 Ekim 2012 Cumartesi günü, Denver’daki bir huzurevinde kalp rahatsızlığı komplikasyonları nedeniyle 97 yaşında hayatını kaybetti.
Google Dünya Günü’ne özel Doodle; İklim değişikliği
Arama motoru devi Google, 22 Nisan 2022 tarihinde Dünya Günü’nün 52. yıl dönümü üzerine tüm dünyada kutlanan bu özel gün için hareketli bir doodle oluşturdu. Bugünün yıllık Dünya Günü Doodle’ı, zamanımızın en acil konularından birini ele alıyor: iklim değişikliği.
İşte Google’dan Dünya Günü Kutlaması! İklim değişikliği
Google Earth Timelapse ve diğer kaynaklardan alınan gerçek hızlandırılmış görüntüleri kullanan Doodle, iklim değişikliğinin gezegenimizin dört farklı yerindeki etkisini gösteriyor. Google, her biri birkaç saat boyunca ana sayfada kalan bu sahneleri izlemek için gün boyunca izlemeye davet ediyor.
Bugünün Doodle’ı gerçek görüntüler içeriyor. Görüntüler arasında şunlar bulunuyor;
- Kilimanjaro Dağı | Tanzanya, Afrika Kilimanjaro Dağı’nın zirvesinde buzul inzivası
- Sermersooq | Grönland Grönland’da buzul geri çekilme
- Büyük Bariyer Resifi | Avustralya, Kertenkele Adası’nda mercan ağartması
- Harz Ormanları | Elend, Almanya Kabuk böceği istilası tarafından tahrip edilen ormanlar artan sıcaklıklar ve şiddetli kuraklık nedeniyle kabuk böceği istilasıyla yok edildi.
İklim değişikliğinin en kötü etkilerinden kaçınmak için daha sürdürülebilir yaşamak için şimdi ve birlikte hareket etmek gerekiyor. İklim değişikliği ve nasıl önlem alabileceğiniz hakkında daha fazla bilgi edinmek için bugün daha çok araştırma yapabilirsiniz.
Dünya Günü’ne nasıl katılabilirsiniz?
Günümüzde hem çevrimiçi hem de yüz yüze gerçekleşen binlerce etkinlik yapılıyor. Dünya genelinde yaşanan pandemi nedeniyle genelde çevrimiçi olan etkinlik, panel ve söyleşilere yayınlanan harita aracılığıyla katılabilir ve yakınınızda neler olduğunu öğrenebilirsiniz.
Ayrıca atölye çalışmaları, panel tartışmaları ve bir dizi konuk katılımı içerecek canlı akışlı bir etkinlik olan Earth Day Live ‘e de göz atabilirsiniz.
Dünya gününü kutlamak ve kurtarmaya yardımcı olmak için yapabileceğiniz çok fazla küçük şey var. Sizin için önerebileceğimiz 10 süper kolay fikrimiz şu şekilde!
- Bir şey dikmek (ağaç, bitki, çiçek)
- Bisikletini sür (Karbon ayak izinizi azaltmaya yardımcı olan alternatif ulaşım aracı)
- Yeniden kullanılabilir eşyalar satın alın
- Doldurulabilir bir su şişesi kullanın
- Yerel bir çiftçi pazarından ürün alın
- Beslenmenizi gözden geçirin ve gıda israfıyla mücadele edin
- Dışarıda vakit geçirin (temiz ve açık havada çevrenizdeki çöpleri çöp kutusuna atın)
- Temiz ve dönüştürülebilir enerji hakkında daha çok bilgi edinin
- Sosyal Medyada Dünya Gününü kutlayın ve herkese duyurun!
- Earth Day Live’a bağlanın (Eğitimler, müzik performansları ve iklim hareketinin neler yaptığıyla ilgili daha detaylı bilgi alın)
Dünya Günü Türkiye’de Nasıl Kutlanıyor?
Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF-Türkiye), 22 Nisan Dünya Günü’nde Uluslararası Tek Dünya Kentleri Yarışması’nı düzenliyor. Yarışmada küresel ısınmanın eşiğini belli bir sınırda tutarak iklim değişikliğinin etkilerinin azaltılması amaçlanıyor. Yarışma, karbon ayak izini azaltma ve iklim değişikliğinin etkilerine karşı direnci artırma için çalışmalar yürüten şehirleri öne çıkarıyor.
22 Nisan Dünya Günü Mesajları ve Sözleri
Dünyamızı korumak adına, bir gün için de olsa gideceğiniz yere yürüyün ya da bisikletle veya toplu taşımayla gidin. Veya arkadaşlarınızla aynı aracı paylaşın.
Siyahı beyazı ile, kuzeylisi güneylisi ile, doğulu ve batılısı ile hep birlikte Dünyamıza, evimize, yuvamıza sahip çıkıp koruyalım. Bu Dünya hepimizin.
“Değişim olmadan ilerleme imkansızdır ve fikrini değiştiremeyenler hiçbir şeyi değiştiremez.” – George Bernard Shaw
“Mutluluğun ilk koşullarından biri, insan ve doğa arasındaki bağın kopmamasıdır.” – Leo Tolstoy
“Ağaç diken, kendisi dışında başkalarını da sever.” – Thomas Fuller
“Topraklarını yok eden bir millet kendi kendini yok eder. Ormanlar toprağımızın ciğerleridir, havayı temizler ve halkımıza taze güç verir.” – Franklin D. Roosevelt
“Nasıl iyi misafir olunacağını, diğer canlılar gibi yeryüzünde nasıl hafifçe yürüyeceğimizi unuttuk.”
– Gidecek başka yerimiz yok. Evimizi koruyalım.
– Gezegenimizi daha mutlu bir yer haline getirelim
– Bugün Dünya Günü. Yaşlı ve yorgun dünyamızın özel günü. Bir anne şefkati ile bizi bağrında koruyan mavi yuvamızın daha nice seneler sağlıkla kutlama istiyorsak O’nu koruyalım. Doğal dengesini hırslarımızla bozmayalım.
– Güzel bir dünya ve mutlu insanlar için çevremizi korumada tüm insanlar ile birlikte bir dayanışma örneği sergileyip el birliği ile çalışalım. Doğaya, çevreye dolayısı ile dünyamıza zarar verecek olan tüm uygulamalara karşı çıkalım. Bu dünya hepimizin ve başka bir dünya da yok.
“Doğaya hoyratça davranan toplumlara da insanlar arasındaki ilişkiler de hoyratça oluyorlar.” – John Bennet
“Kirli çevre insanın ruhunu kirletir, kirli ruhlar çevreyi kirletir.” – Aziz Nesin
“Bir ağaç dikersen, onun meyvelerinden her yiyen, sana sevap kazandıracak, gölgesinde oturan sana sevap kazandıracak, hatta onun tohumunu, meyvesini yiyen kuşlar bile sana sevap kazandıracak.”
Doğanın derinliklerine bakın ve sonra her şeyi daha iyi anlayacaksınız. – Albert Einstein
“Bazen sağlıklı ve refah içinde kalan sadece kötü insanlar gibi görünüyor.” – Stephen King
Dünyayı atalarımızdan miras almıyoruz, onu çocuklarımızdan ödünç alıyoruz.
Doğanın hızını benimseyin. Sırrı sabırdır. – Ralph Waldo Emerson
“İyi insan, tüm canlıların dostudur.” – Gandhi
Bu yazılarımız da ilginizi çekebilir;
- Nisan Ayı Önemli Günler ve Haftalar
- Dünya Saati (Earth Hour)
- 16 Ekim Dünya Gıda Günü
- 23 Nisan Dünya Kitap Günü
- 11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü
- Dünya Erkekler Günü
- 8 Mart Dünya Kadınlar Günü
