Kış hakkında bilinmeyen 10 ilginç gerçek

Kış hakkında bilinmeyen 10 ilginç gerçek. Kış mevsiminin en güzel yanları nelerdir? Kış mevsiminde ne olur? Kışın neler değişir? Kış hakkında bilinmeyen 10 gerçek bilgi nedir? Kış ile ilgili bazı eğlenceli gerçekler nelerdir? Kışın kökleri kış kelimesinin anlamı, kökeni ve tarihçesi, ayrıca Kar yağışı hakkında büyüleyici gerçekler. İşte Kış mevsimine bakışınızı değiştirecek pek bilinmeyen ilginç ve eğlenceli bilgiler…

Kış mevsimini hayal ettiğinizde ne düşünüyorsunuz? Bu mevsimin birçok kişinin hayal ettiği ve gerçekleştirdiği aktivite mevcut. Kış en soğuk mevsimdir. Bilindiği üzere Kış Mevsimi Aralık- Ocak – Şubat aylarından oluşur.

Kış aylarında günler kısa olmakla birlikte kendinize ve sevdiklerinize zaman ayırabileceğiniz uzun geceler vardır. Bunun yanı sıra kış sporları, kışlık besinler, birbirinden güzel ve keyifli kışlık giysiler de bu mevsimde sizi mutlu edebilir. Ancak kış mevsimi, sadece buna benzer güzel yanlarından farklı olarak ilginç ve pek de bilinmeyen özellikler barındırıyor. Bu yazımızda Kış hakkında bilmediğiniz 10 gerçeği bir araya getiriyoruz.

Kış geliyor (Winter is coming)

Meteorolojik kıştan mı yoksa Astronomik kıştan mı söz ettiğimize bağlı olarak, kışın başladığı söylenebilecek iki farklı tarih vardır.

Astronomik kış, Dünya’nın Güneş etrafındaki yörüngesi ile tanımlanır ve 21 veya 22 Aralık’ta düşen kış gündönümünde başlar.

Ancak, iklim verilerini kaydederken karşılaştırılabilir tarihlerin belirlenmesi önemlidir ve bu nedenle meteorolojik kışın başlangıcını işaretlemek için tüm dünyada 1 Aralık sabit bir tarihi kullanılır.

Kış Gündönümü, dünyanın eğikliği sayesinde, en kısa gün ışığı periyoduna ve yılın en uzun gecesine (Kuzey Yarımküre’de) sahip günü ifade eder. 9,8 milyar yıl önce Evren, Güneş ve Dünya da dahil olmak üzere yaratılmıştır.

Mevsimler değişiyor. Birçoğumuz kışı gri gökyüzü ve sıfırın altındaki sıcaklıklarla ilişkilendiririz. Ancak yılın en soğuk mevsiminde size ilham verecek ve Aralık – Ocak – Şubat ayları boyunca kendinizi sıcacık hissetmenizi sağlayacak çok daha fazlası var. Kalbinizi ısıtacak 10 eğlenceli ve pek bilinmeyen Kış gerçeğini okumaya devam edin…

Kış hakkında bilinmeyen 10 ilginç gerçek

İster rüzgarlı ve soğuk havalardan korkun, ister berrak ve temiz sabahları sabırsızlıkla bekleyin, kışla ilgili 10 ilginç, büyüleyici gerçeği bu yazımızda okuyabilirsiniz.

1 – Dünya kışın Güneş’e en yakın oldu zamandır

Kuzey yarımkürede Dünya’nın kış aylarında Güneş’e en yakın olduğunu bilmek sizi şaşırtabilir. Gezegenimizin sıcak olduğu yaz aylarında güneşe daha yakın olduğunu varsaymak mantıklı olabilir, ancak tam tersi doğrudur – en azından Kuzey Yarımküre’dekiler için. Ne kadar ilginçtir ki, kış aylarında Dünya, Güneş’e daha yakın, yaz aylarında daha uzak konumdadır.

Dünya’nın yörüngesi mükemmel bir daire değildir. Eliptik veya hafif oval şekillidir. Bu, Dünya’nın Güneş’e en yakın olduğu ve Dünya’nın Güneş’ten en uzak olduğu bir nokta olduğu anlamına gelir.

Gökbilimde “perihelyon (günberi) noktası” adı verilen ve her yıl ocak ayında gerçekleşen yaklaşma durumu, Dünya’nın yörüngesinin hafif eliptik şeklinden kaynaklanmaktadır.

Her yıl 3 Ocak civarında Dünya, günberiye (peri ‘yakın’ ve helion ‘güneş’ anlamına gelir) ulaşır ve Dünya, Güneş’e aphelion’dan (Dünyanın Güneş’ten en uzak olduğu zaman yaklaşık 5 Temmuz ) 3,1 milyon km daha yakındır.

Dünya’nın Güneş’ten en uzak olduğu konuma ise “apheliyon (günöte)” adı verilir. Apheliyon konumu her yıl temmuz ayı başında (yaklaşık 5 Temmuz) meydana gelir.

• 3 Ocak günberi tarihinde Güneşle Dünya arasındaki mesafe; 147 milyon 300 bin km
• 4-5 Temmuz günöte tarihinde Güneşle Dünya arasındaki mesafe; 152 milyon 100 bin km

Dolayısıyla Mevsimler, ekliptik adı verilen Dünya’nın Güneş etrafındaki yörüngesinin düzlemiyle Dünya’nın dönme ekseninin yaptığı açı sonucunda meydana gelir. Dünya’nın Güneş etrafında dönerken Kuzey ve Güney Yarım Kürelerin yönelmesinde farklı mevsimler ortaya çıkar.

2 – Kışın kaydedilen en düşük sıcaklık

Kış hakkında en çok merak edilenlerden birisi de Dünyada şimdiye kadar kaydedilen en düşük sıcaklık nedir?

21 Temmuz 1983’te Rusya tarafından işletilen Antarktika’daki Vostok İstasyonu’nda şimdiye kadar ölçülen en düşük sıcaklık -88 Santigrat derece (-126 Fahrenheit) idi. Bu rekor, Antarktika’nın iç kısımlarında yeni ve daha soğuk bir okuma kaydedilene kadar kaldı. Ağustos 2010’da -93.22 Santigrat derece (-135.8 Fahrenheit)

1963 kışı, bilinen ve kayıtlara geçen 1740’tan bu yana en soğuk kışlardan birisi oldu. Dünyada ve Türkiye’de 1963 yılının Ocak ayında bugün dahi unutulmayan bir kış yaşandı. Elektrik ve suyun kesildiği İstanbul’un göbeğine soğuktan aç kalan kurtlar indi. Birçok ülkede sıcaklıklar sürekli olarak – 20 °C’nin altına indi ve hayatı her yönden olumsuz etkiledi. Kar fırtınası, kar yağışı ve hatta denizin kıyılarda donmasına neden oldu.

3 – Kışın Kökleri

Türkçe kış kelimesinin kökenini veya nereden geldiğini hiç merak ettiniz mi? Ya da İngilizce winter kelimesinin kaynağını hiç düşündünüz mü?

İngilizce kış kelimesi “winter”, kökeni belirsiz olan ve kış anlamına gelen Proto-Germen kökenli “wentruz”dan türemiştir. Bu da muhtemelen “ıslak” anlamına gelen Proto-Hint-European (PIE) “wed” kelimesinden gelmektedir.

Doğu Sami dillerine ait Antik Mezopotamya’da kullanılan Akadca dilinde kâşum, kuşum, kuşşum sözleri, ‘kış, soğuk’ anlamında kullanılıyordu. Türkçedeki kış sözünün bu sözlerle bağlantılı olması bir olasılık dahilindedir. Türkmence ve Azerice gış, Kazakça kıs; Kırgızca, Uygurca, Tatarca, Özbekçe ve Başkırtça kış şekliyle bilinmektedir.

Anglo-Sakson kültürlerinde, yıllar kışlarla sayılırdı, bu yüzden bir kişinin ‘2 kış yaşlı’ olduğu söylenebilirdi. Eski İskandinav takviminde baharın ilk kış ayının ilk gününe Vetrardag adı verilirdi.

4 – Islak Kar ve Kuru Kar

Karın neden bazen birbirine yapıştığını ve bazen toz halinde veya gevşek olduğunu hiç merak ettiniz mi? Bunun nedeni, kar tanesinin atmosfere düşerken yaptığı yolculukta yatmaktadır.

Kuru, serin bir atmosferden düşen kar taneleri küçük ve toz şeklinde ve birbirine yapışmayacaktır. Biz buna kuru kar diyoruz – kayak yapmak için ideal ama kardan adam yapmak için değil.

Islak kar oluşturan kar taneleri, 0 °C’den biraz daha yüksek sıcaklıklarda düşmüş olacaktır. Düştükçe, kar taneleri kenarlarda hafifçe erir ve büyük, ağır pullar oluşturmak için birbirine yapışır. Bunlar kolayca birbirine tutunur ve kartopu savaşı ve kardan adam yapmak için en iyisidir.

Peki Karda ne kadar su var?

Karda bulunan tam su miktarı, karın nasıl oluştuğuna bağlı olarak önemli ölçüde değişebilir, ancak genel olarak ortalama her 12 cm kar, 1 cm su sağlar.

5 – Ren geyiği görüşü

Kuzey Kutup Dairesi’nin üzerinde yaşayan bazı ren geyiği, yılın birkaç haftası boyunca tamamen karanlıkta yaşar.

Buna uyum sağlamak için, retinanın arkasındaki tapetum lucidum adı verilen küçük bir doku alanı, yaz aylarında altın renginden kışın maviye dönüşür. Bu, ren geyiğinin gözlerinin ultraviyole ışığı algılamasını ve karanlıkta görmesini sağlar.

6 – Her yıl gökten en az bir septilyon kar tanesi düşer.

Her kış bir septilyondan fazla kar tanesi Dünya’ya düşer ve her bir kar kristali de yaklaşık bir milyon damlacıktan oluşur. Başka bir deyişle, bu 1.000.000.000.000.000.000.000.000 kar tanesi veya bir trilyon trilyon.

Ayrıca yapılan son bilimsel araştırmalar da gösteriyor ki, iki kar kristali kesinlikle birbirine benzemez.

7 – Kar tanelerinin neredeyse her zaman altı yüzü vardır.

Kar tanelerinin şekli her zaman farklı mıdır? Her kar tanesi gerçekten de benzersiz biçimde mi olur? Kar tâneleri nasıl altıgen şeklini alıyorlar?

Kar tanelerinin geometrik şekli doğanın kendi küçük sanat eserleri gibi görünebilir, ancak en küçük yapı şekilleri aslında bilim tarafından açıklanabilir. Kar taneleri sudan oluşur ve su molekülleri belirli şekillerde, genellikle altı kenarlı olarak birbirine bağlanır.

Double X Science’da Mühendis Linda Gaines, “Oksijendeki iki hafif negatif alanın her biri, başka bir su molekülünden gelen hafif pozitif bir hidrojenle bağlanabilir” olduğunu söylüyor. Dört hafif yüklü alanın her biri hidrojen bağı yoluyla başka bir su molekülü ile bağlandığında, sonuç bir tetrahedral (dört taraflı piramit) şeklidir. Su dondukça, bu tetrahedronlar birbirine yaklaşır ve altı halkalı veya altıgen şeklinde kristalleşmiş bir yapı oluşturur.

8 – Kışın açan birçok çiçek var

Her mevsimin ayrı bir güzelliği olduğu gibi kışın da ayrı bir güzelliği ve dokusu vardır. Havalar soğuduğunda bahçe düzenlemeniz için yapabileceğiniz pek bir şey olmadığını düşünebilirsiniz, ancak aslında kışın açan çok sayıda çiçek vardır.

Soğuk kış aylarında renkleri ile içimizi ısıtan birçok kış çiçekleri bulunur. Kasımpatı (Krizantem), Kardelen, Şebboy, Nergis, Çuha Çiçeği, Açelya, Sıklamen Çiçeği, Hercai, Menekşe, Kış Sümbülü, Yılbaşı Çiçeği, Karanfil, Orkide bunlardan sadece bazıları.

9 – Kış Gündönümü ve Stonehenge

Stonehenge taşları binlerce yıldır sessizce kış gündönümüne damgasını vurmuştur.

Zamanın geçişini işaretlemek birçok eski kültür için önemliydi. Çiftçi olan, ekin yetiştiren ve hayvan sürülerine bakan Stonehenge halkı için mevsimlerin ne zaman değiştiğini bilmek gerekiyordu. Günler kısaldıkça ve soğudukça kış bir korku zamanı olabilirdi.

Bu yıllık döngüyü işaretlemek, Neolitik insanların Güneş’in hareketleriyle uyumlu bir anıt olan Stonehenge’i inşa etmelerinin nedenlerinden biri olabilir.

Stonehenge binlerce yıldır ayaktadır ve her yıl tarih öncesi İngiliz anıtı kış gündönümünü işaretlemeye yardımcı olur.

10 – İnsanlar bir zamanlar kuşların kış için aya uçtuğuna inanıyorlardı.

Günümüzde, bazı kuşların soğuktan kaçmak için kışları daha sıcak iklimlere uçtuğu bilinen bir gerçektir. Bununla birlikte, 19. yüzyıla kadar, Aristoteles de dahil olmak üzere bazı insanlar, kuşların soğuk mevsimi denizin dibinde kış uykusunda geçirdiğine inanıyordu.

Yine de, daha eski tarihlerde birçok insan kuşların çok daha uzak bir yolculuğa çıktıklarına ve kış için aya uçtuklarına inanıyorlardı.

Bonus

• Kış aylarında doğan insanlar daha az sinirlidir.
• Dışarısı soğuk olduğunda daha aç olduğunu mu düşünüyorsun? Bu çok normal çünkü Kış iştahınızı artırır.
• Her Şubat ayında Kanada’da yıllık Uluslararası Saç Dondurma Yarışması düzenlenir.
• İlk Kış Olimpiyatları 1924’te Fransız Alpleri’nde yapılmıştı.
• Bazı şehirler buzlu kış yollarında tuz yerine pancar suyu, bira atığı ve salamura turşusu kullanır.
• Kar yağdığında oluşan sessizlik ve huzurun nedeni, kar kristallerinin sesi absorbe etmesidir.
• Atmosferdeki su buharının birleşmesiyle meydana gelen ve bulutlardaki su damlalarının yeryüzüne inmesi olayına çise denir.
• Kar sarı, turuncu, yeşil ve mor olabilir. Karı saf beyaz olarak düşünebiliriz, ancak teknik olarak tamamen renksizdir.

Dünya Kar Günü

Uluslararası Kayak Federasyonu (FIS) tarafından oluşturulan Dünya Kar Günü, her yıl Ocak ayının üçüncü Pazar günü kutlanır. Dünya genelinde 2012’den beri kutlanan Kar Günü, 2023 yılı için 15 Ocak Pazar gününe denk geliyor.

Benzer Konular

• Kışın ilk günü ve Kış Gündönümü
• Sonbahar hakkında bilinmeyen 10 ilginç gerçek
• Sis nedir, nasıl oluşur?
• Sulukar, Sulusepken nedir? Nasıl oluşur?
• Kış Gündönümü nedir? Ne zaman gerçekleşir?