Fibonacci Günü 2023

Fibonacci günü nedir, ne zaman ve hangi güne denk geliyor? Fibonacci dizisi neden bu kadar önemli? Fibonacci günü neden kutlanır? Fibonacci dizinin ilk 10 terimi nedir? Matematikte Fibonacci dizisi nedir ve neden bu kadar özeldir? Fibonacci Dizisi nasıl hesaplanır? Fibonacci dizisi kim buldu?

Peki Fibonacci dizisinin tarihçesi ve kökeni nedir, nasıl ortaya çıktı? Leonardo Fibonacci kimdir, kısaca hayatı? 2023 Dünya Fibonacci günü hangi tarihe denk geliyor?

Fibonacci Günü

Her yıl 23 Kasım’da kutlanan Fibonacci günün ortaya çıkış sebebi Pi Günü’nde olduğu tarihin sıralanış şekliyle ilgilidir.

Tarih Kasım ayının 23’ünü gösterdiği için (11.23) yani ay / gün formatında 1, 1, 2, 3 (Fibonacci dizisinin ilk 4 terimi) denk gelmesi sebebiyle Fibonacci günü kutlanır.

Leonardo Bonacci, Pisalı Leonardo olarak da bilinen Leonardo Fibonacci, bugün matematik ve teknolojiyi etkilemeye devam eden bir sayma modeli icat etti. Desen, onlardan önceki iki sayıyı (1, 1, 2, 3, 5, 8, 13 vb.) toplayan sayılardan oluşur. 15. yüzyıla gelindiğinde, Hindu-Arap rakam sistemi, Avrupa’da büyük ölçüde Roma rakamlarının yerini almıştı.

Dizi, Leonardo Fibonacci’nin en önemli başarılarından biridir. Bu sıra, günümüzde bilgi işlem, hisse senedi ticareti ve mimari ve tasarımda kullanılır.

Fibonacci Dizisi ilk keşfedildiğinden bugüne her yerde ortaya çıkmaya başladı. Doğa, DNA’dan kasırgalara kadar Fibonacci kalıplarıyla doludur ve bazılarının Fibonacci dizisini “doğanın gizli kodu” olarak adlandırmasına neden olmuştur.

Fibonacci dizisindeki her yeni terim, önceki iki terimin toplamıdır. 1 ve 2’den başlanarak ilk 10 terim şu şekildedir: 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89…

Bugün, bir ortaçağ insanının tavşanlara olan takıntısı sayesinde, doğada bulunan çeşitli kalıpları yansıtan bir dizi sayıya sahibiz. Fibonacci dizisinde her sayı, önceki ikisinin toplamıdır.

Fibonacci Günü bu önemli matematikçiyi kutluyor ve bize matematiğin etrafımızdaki her şeyi nasıl kapladığına hayret etme fırsatı veriyor. Fibonacci dizisi, hayvanlar, bitkiler, hava durumu modelleri ve hatta galaksiler gibi Dünya ve ötesindeki sayısız şeyin oranlarını hesaplamak için kullanılabilir. Çevrenizi gözlemlemek için duraklayın ve etrafınızdaki tanıdık sarmalı fark etmeye başlayacaksınız.

Leonardo Fibonacci Kimdir?

Leonardo Fibonacci Rönesans öncesi Avrupasının en önde gelen matematikçisidir. 1170’li yıllarda İtalya’nın Pisa şehrinde doğan ve Orta Çağ’ın en önemli matematikçilerinden biri olan Leonardo Bonacci (filius Fibonacci, Bonacci’nin oğlu) doğada, fizikte ve tasarımda sürekli olarak ortaya çıkan bir sayı dizisini icat etti. Fibonacci, Batı dünyasında Hint-Arap sayı sistemini, esas olarak 1202’de yazdığı Liber Abaci (Hesaplama Kitabı) ile popüler hale getirdi. Ayrıca Liber Abaci’de örnek olarak kullandığı Fibonacci sayıları dizisini Avrupa’ya tanıttı.

İtalyan bir tüccarın çocuğu olarak dünyaya gelen genç Leonardo, babasıyla birlikte Hindu-Arap rakam sisteminin kullanıldığı Kuzey Afrika’ya gitti. Sıfır içeren ve kendisini 10 sembolle sınırlayan sistem, hantal Romen rakam sistemine göre çok daha çevik ve esnekti.

1202’de Fibonacci, Avrupa’da Hindu-Arap sistemini ve onun şimdilerde ünlü olan dizisine tanıtan “Liber Abaci” (Abaküs Kitabı, Book of Abacus veya Hesap Kitabı, The Book of Calculation) kitabını yayınladı.

1, 1, 2, 3, 5 ile başlayarak, bir sonrakini elde etmek için önceki iki sayının toplanmasıyla Fibonacci dizisi oluşturulur. Fibonacci’nin kendi dizisi için verdiği orijinal örnek, tavşanların nüfus artışı üzerine etkisidir. Bir çiftle başlıyorsa ve o çift her ay yeni bir çift taşıyorsa, tavşanların sayısı onun sayı örüntüsüne uygun bir oranda artacaktır.

Bu dizinin ileri elemanlarında, bir sonraki elemanın bir öncekine oranı Altın oran adı verilen ve yaklaşık 1,618 (1:0,618) değerine eşit bir sayıyı verir.

Leonardo Bonacci’nin MS 1240 ile 1250 yılları arasında İtalya’nın Pisa kentinde öldüğü tahmin edilmektedir.

19. yüzyılda (1863), Pisa’da Leonardo Fibonacci anısına bir Fibonacci heykeli dikildi. Bugün, Piazza dei Miracoli’deki tarihi mezarlık olan Camposanto’nun batı galerisinde yer almaktadır.

Heykelin benzerliği bir kurgu eseridir. Çünkü Leonardo’nun günümüze ulaşan herhangi bir çağdaş portresi mevcut değil ve kimse görünüşünün neye benzediğini bilmiyor.

Fibonacci dizisi ve Altın Oran

Fibonacci dizisindeki ardışık iki sayının oranının Altın Oran’a çok yakın olduğunu biliyor musunuz? Fibonacci dizisiyle ilişkili ve doğada da sıklıkla bulunan bir oran olan Altın Oran, kabaca 1 ila 1.618… arasındadır. Bu oran, ağaçların dallanma şekillerinde, meyvelerin içindeki tohumların dağılımında, galaksilerin sarmal kollarında ve daha birçok doğal ve insan yapımı şeyde kendini gösterir. Altın oran matematikte genellikle ∂ harfi ile gösterilir.

Fibonacci dizisi, Fibonacci spirali adı verilen logaritmik bir spiral görüntülenerek görselleştirilebilir. Spiral, ardışık Fibonacci sayılarına sahip döşeme kareleri kullanılarak yapılır, burada her bir döşemenin zıt köşelerini ve ardından bir sonraki döşemeye bağlayan bir yay çizilir. Fibonacci dizisinin sayıları, sonsuza giden irrasyonel bir sayı olan altın orana yakındır ve Fibonacci spirali, altın spirale yaklaşır.

Fibonacci’nin Tavşan Sorusu

1202 yılında 27 yaşındaki İtalyan matematikçi Fibonacci, Liber Abaci adında bir kitap yayınladı. Bu çığır açan eserde Fibonacci şu bilmeceyi sordu :

Bir tarlada her ay çiftleşen bir çift tavşan (1 erkek – 1 dişi) yeni bir tavşan dünyaya getirir. (Yine 1 erkek – 1 dişi)

2 ay sonra bu yeni çift de çiftleşmeye başlar. Hiç bir tavşanın ölmediğini ve her çiftin 1 erkek 1 dişi doğurduğunu farz edersek bir yılda tek bir çift tavşandan kaç çift tavşan doğar?

Fibonacci sayılarıyla ilgili ilginç gerçekler

Çiçek yaprakları sürekli olarak Fibonacci sayılarıyla gelir. Yapraklar, her birine en uygun güneş ışığını ve besin maddelerini verecek şekilde düzenlenmiştir.

Deniz kabukları; kenarları arasında altın oran bulunan Altın Dikdörtgen tarafından oluşturulan logaritmik sarmal, deniz kabuklarının sonsuz sarmallarında çarpıcı biçimde kendini gösterir.

Sarmal galaksiler; Samanyolu Galaksisinin her bir kolu logaritmik bir spiraldir.

Kasırgalar; Diğer hava olayları gibi, kasırgaların sarmal bulutları da bir Fibonacci sarmalını takip eder.

Yüzler; İnsan ve hayvan yüzleri genellikle Altın Oran’a göre orantılıdır. Bu oranlara en yakın olan özellikler daha hoş veya güzel olarak algılanır.

Yıllara Göre Fibonacci Günü Tarihleri

2023 yılında da her yıl olduğu gibi Leonardo Fibonacci’yi anmak ve onurlandırmak için kutlanan Fibonacci Günü 23 Kasım Perşembe gününe denk geliyor.

• 2023 – 23 Kasım Perşembe
• 2024 – 23 Kasım Cumartesi
• 2025 – 23 Kasım Pazar

23 Kasım Fibonacci Günü’nüz kutlu olsun, her şeyiniz altın oranda olsun.

Bu yazılar da ilginizi çekebilir;

• Pi Günü nedir, ne zaman kutlanıyor?
• 24 Kasım Öğretmenler Günü
• Dünya Matematik Günü
• Kasım Ayı Önemli Günler ve Haftalar