Dünya Sesli Okuma Günü 2023

Dünya Sesli Okuma Günü nedir, ne zaman kutlanır? Neden böyle bir gün var? Dünya Sesli Okuma Günü’nün amacı nedir, neden kutlanıyor? Dünya Sesli Okuma Günü’nün tarihçesi, kökeni nedir?

6 Ocak 2023

0 47 4 dakika okuma süresi

Dünya Sesli Okuma Günü nedir, ne zaman kutlanır? Neden böyle bir gün var? Dünya Sesli Okuma Günü’nün amacı nedir, neden kutlanıyor? Dünya Sesli Okuma gününü kim başlattı, neden ilan edildi? Dünya Sesli Okuma Günü’nün tarihçesi, kökeni nedir?

Dünya Sesli Okuma Günü

Dünya Sesli Okuma Günü, Şubat ayının ilk Çarşamba günü kutlanır ve bu yıl 1 Şubat 2023 Çarşamba günü gerçekleşiyor. Bugün sadece okumaya değil, yüksek sesle okuma sanatına ve pratiğine adanmış bir gün.

Hikâyeler, yazı icat edilmeden önce bile nesilden nesile aktarılıyordu. Sözlü hikâye anlatımı biçimleri, insan bilgisini, içgörüsünü ve yaratıcılığını korumanın en eski yoluydu. Bu gün, okuryazarlığı teşvik ederken bu geleneği okumaya geri kazandırmamıza yardımcı oluyor.

Katılımcılar bir kitap seçmeye, bir arkadaş bulmaya ve yüksek sesle okumaya teşvik edilir. Gün ayrıca ebeveynleri çocuklarına yüksek sesle okumayo alıştırmaya da teşvik eder.

Dünya Sesli Okuma Günü Tarihçesi

Okuryazarlığı teşvik eden kâr amacı gütmeyen LitWorld tarafından 2010 yılında oluşturulan ve tanınmış kitap yayıncısı Scholastic sponsorluğunda küresel olarak her yıl 173’ten fazla ülkede kutlanan bu gün, tüm topluluklarımızda yüksek sesle okuma ortak bağlantısı aracılığıyla insanları bir araya getirmeyi amaçlıyor.

Misyon beyanları ise, “Hikâyelerin gücüyle çocukları ve toplulukları güçlendirmek.”

Dinleyiciler sözcüklerin doğru telaffuzunu duyduğundan, yüksek sesle okumanın hecelemeyi iyileştirerek çocuklara fayda sağladığı kanıtlanmıştır. Ebeveynler çocuklarına yüksek sesle kitap okuduğunda, bu dil gelişiminin ve sosyal-duygusal öğrenmenin desteklenmesine yardımcı olur.

2010 yılında, dünya çapında farklı sesleri ve anlatıları teşvik etmek için ilk Dünya Sesli Okuma Günü oluşturuldu. Şimdi, Twitter’da trend olma rekoru ve birçok ünlü desteğiyle gerçek anlamda küresel bir hareket haline geldi.

LitWorld’a göre, bu gün “hikayeleri okumanın ve paylaşmanın neşesini ve gücünü” ve “küresel okuryazarlığın tanımını ve kapsamını genişletmeyi” kutluyor. İyi haber şu ki, dünya artık her zamankinden daha fazla okuryazar. 15 ila 24 yaş arasındaki gençlerin okuryazarlık oranı 2010’da 87.286’dan 2019’da 90.537’ye yükseldi. 2022 verilerin göre ise çoğu gelişmiş ülke %99’luk bir okuryazarlık oranına ulaştı. Dünya çapında yetişkin okuryazarlık oranlarında da benzer bir artış eğrisi var.

Sahra Altı Afrika’daki ülkeler hâlâ dünyadaki en kötü okuma yazma oranlarına sahip. Hatta bazı yerlerde, okul eğitimini aksatan çatışmalar nedeniyle son zamanlarda okuryazarlık oranı da düştü.

Özellikle okuryazarlığın düşük olduğu bölgelerde, eğitimin bu temel kısmının dışında kalanlar ilk önce kadınlar oluyor. 2020’de dünyadaki 15 yaş üstü erkeklerin yüzde 90’ı okuyabilirken, kadınların sadece yüzde 87’si okuyabiliyordu. Sahra Altı Afrika’da, erkeklerde yüzde 72 ve kadınlarda sadece yüzde 59 ile fark daha da büyüktü.

Türkiye ise okuma alışkanlıkarı için yapılan araştırmalara göre 180 ülke arasında 140. sırada yer alıyor. Kitap okuma oranında ise maalesef geçtiğimiz yıllara göre bir artış söz konusu değil. Türkiye’de satılan kitapların türlerine göre bir değerlendirme yapıldığında; yüzde 65 oranında aşk kitapları, yüzde %24 siyaset ve yüzde 13 oranında düşünce/felsefe kitapları satılıyor.

Dünya Sesli Okuma Günü, bu eşitsizlikleri de ele almayı amaçlayan bir girişimdir.

Kendi kendime yüksek sesle okuyabilir miyim?

Günün amacı çocuklara ve hatta diğer yetişkinlere kitap okumak olsa da, bunu her zaman kendi anlatım becerilerinizi geliştirmek için bir fırsat olarak kullanabilirsiniz.

Okuryazarlık nasıl ölçülür?

Okuryazarlığın farklı tanımları ve kullanılan farklı yöntemler nedeniyle dünya çapında okuryazarlığı ölçmek karmaşık bir uygulamadır. Örneğin, bazı durumlarda raporlar, daha güvenilir okuryazarlık testlerinin aksine, bireysel öz değerlendirmeye dayalı olarak beyan edilir. Bu, ülkeler arasındaki verileri karşılaştırırken de zorluk yaratır.

Dünya Sesli Okuma Günü Neden Önemlidir?

Araştırmalar, kurgu okumanın çocuklarda ve yetişkinlerde merhameti geliştirdiğini kanıtlıyor. Bizi, bizimkinden farklı görüşlere ve dünya görüşlerindeki çeşitliliğe açar. Aynı zamanda, kültürümüzü ve koşullarımızı yansıtan kitaplar okuduğumuz zaman, kendimize olan saygımızı geliştirme fırsatı da verir.

Çocuklarla bağ kurmanın en evrensel yollarından biri, bir tür hikâye anlatımıdır. Bu gün, henüz yapmadıysanız, yalnızca çocuklarınıza değil, topluluğunuzdakilere de yüksek sesle okuyarak bağlantılar kurmak için harika bir zaman.

Dünya çapında ülkeler ve cinsiyetler arasında okuryazarlık düzeylerinde büyük farklılıklar var. Ayrıcalıklardan yoksun toplumlarda eğitime erişimi ve eğitimin kalitesini iyileştirmek için kat etmemiz gereken daha çok yol var. Bu gün, bu önemli neden etrafında farkındalık yaratmaya yardımcı oluyor.

Ebeveynlerin çocuklarına kitap okumaya başlaması için asla erken değildir. Anne babalar çocuklarına yüksek sesle kitap okuduğunda, bu dil gelişiminin ve sosyal-duygusal öğrenmenin desteklenmesine yardımcı olur. Ek olarak, yüksek sesle okumak çocuklarda mutluluğu teşvik eder ve çocuklarda kendilerinin de neşeli okuyucular olmaları için bir kıvılcım oluşur. Ayrıca, hem çocuklar hem de ebeveynler, oluşan bu özel bağdan keyif alır.

Sesli okumanın diğer faydaları şu şekilde sıralanabilir:

Çocukların daha geniş bir kelime hazinesi edinmelerine yardımcı olur
Sözlü ve yazılı kelime arasında bir bağlantı kurar

Dikkat süresini artırmaya yardımcı olur
Çocuğun bilişini güçlendirir
Güçlü duyguları keşfetmenin güvenli bir yolunu sağlar

Dünya Sesli Okuma Günü Ne Zaman?

Sözcüklerin gücüyle insanları ve toplulukları bir araya getirmek amacıyla LitWorld’ün muhteşem Dünya Sesli Okuma Günü (World Read Aloud Day), her yıl Şubat ayının ilk Çarşamba günü kutlanır.

2023 – 1 Şubat Çarşamba
2024 – 7 Şubat Çarşamba
2025 – 5 Şubat Çarşamba
2026 – 4 Şubat Çarşamba

13 yıldır Dünya Sesli Okuma Günü, katılımcıları bir kitap almaya, izleyici bulmaya ve yüksek sesle okumaya davet ederek hikayeleri paylaşmanın önemine dikkat çekiyor!

Dünya Sesli Okuma Gününü nasıl kutlayabiliriz?

Dünya Sesli Okuma Günü’nü kutlamanın en iyi yolu birine kitap okumaktır. Sadece kitap okuyacak birini veya bir grup insanı bulun. Ebeveynler çocuklarına okuyabilir. Sadece Türkçe kitap olmasa da İngilizce, Almanca (çocuğunuz hangi dili öğrenmek için çabalıyorsa) gibi farklı dillerde kitapları sesli okuyabilirsiniz.

Çocuklar en sevdikleri hikâyeyi arkadaşları veya aileleriyle paylaşarak sesli okuma alıştırması yapabilirler. Hatta bazı insanlar evcil hayvanlarına yüksek sesle okurlar.

Günün farkındalığını yaymak için sosyal medyada #WorldReadAloudDay veya #dünyasesliokumagünü hashtagini kullanın. Yüksek sesle okuduğunuz kitabın bir resmini göndermeyi unutmayın! Unutmadan bu, ebeveynlerin ve çocukların her gün kutlayabileceği bir gün.

Bu yazılar da ilginizi çekebilir;