Japonya’da patlayan yanardağ yeni bir ada oluşturdu
Japonya'da deniz altında patlayan yanardağ yeni bir ada oluşturdu. Ancak uzmanlar bunun uzun sürmeyebileceğini söylüyor.
Japonya’da deniz altında patlayan yanardağ yeni bir ada oluşturdu. Ancak uzmanlar bunun uzun sürmeyebileceğini söylüyor.
Japonya’da deniz altındaki yanardağ patlamasıyla yeni adalar oluşuyor. Japonya karasularında bulunan bir denizaltı yanardağının patlaması sonucu oluşan kara parçası, Japonya’nın başkenti Tokyo’nun bin 200 kilometre uzağında ve 2. Dünya Savaşı’nın en kanlı çarpışmalarının olduğu Iwoto adlı adanın açıklarında yer alıyor.
Japonya’da yanardağ patlaması ile yenir bir ada oluştu
Ioto adını verdiği, Iwo Jima’nın güney kıyısından yaklaşık yarım mil uzakta bulunan isimsiz denizaltı yanardağı, son patlama serisine 21 Ekim 2023’de başladı.
Japonya’ya bağlı Iwoto adasının açıklarında, bir deniz altı yanardağının patlaması sonucu 100 metre çapında yeni bir ada oluştu. Ada üzerinde gerçekleşen volkanik patlamalar ve lav çıkışları helikopter görüntüleriyle kaydedildi. Yanardağın patlamaya devam etmesi durumunda ada boyutlarının genişleyebileceği düşünülüyor.
Tokyo Üniversitesi deprem araştırma enstitüsünde doçent olan Fukashi Maeno, Iwoto yakınlarında magmanın suyla etkileşiminden kaynaklanan freatomagmati patlamaların meydana geldiğini doğruladı. Kıyıdan yaklaşık 1 km açıkta gerçekleşen bu volkanik patlamalar, yaklaşık 100 metre çapında bir kara kütlesi oluşturdu.
Ekim ayı sonlarında bölgeyi araştıran Maeno, Kyodo haber ajansına patlamalar sırasında her bir kaç dakikada bir 50 metre yüksekliğe ulaşan duman ve kül bulutlarının gözlemlendiğini bildirdi.
Yanardağ patlamalarıyla oluşan adalar genellikle okyanusun derinliklerindeki yarıklardan kaynaklanır ve su ile temas ettiğinde küçük adacıklar oluşturabilir. Japonya’da yapılan araştırmalar sonucu, ülkenin 14 bin 125 adadan oluşabileceği ortaya çıktı. Oluşan yeni ada, Japonya’nın 111 aktif yanardağından biri olan Iwoto adasının yakınında yer alıyor. Iwoto adasının İkinci Dünya Savaşı’nda yaşanan kanlı çarpışmalara sahip olduğu ve Japonya’nın yenilgisine yol açtığı biliniyor.
Japonya karasularında bulunan bir deniz altı yanardağının patlaması sonucu oluşan kara parçası, başkent Tokyo’nun bin 200 kilometre uzağında ve 2. Dünya Savaşı’nın en kanlı çarpışmalarının olduğu Iwoto adlı adanın açıklarında yer alıyor.
Pasifik’in batısında Japonya’ya bağlı Ogasawa ada zincirine eklenen 100 metre çapındaki yeni adanın oluşumu aslında geçen ay volkanik patlamalarla başladı.
Maeno, bölgede geçen yıl Temmuz ayından beri volkanik aktivitenin yaşandığını belirtiyor. Yeni adanın altındaki yanardağın patlamaya devam etmesi durumunda adanın boyutlarının genişleyebileceği düşünülüyor.
Volkanik patlamayla ada nasıl oluşur?
Bu volkanizma olgusunda magma, volkanik duman adı verilen sabit ve sınırlı bir açıklıktan çıkar. Volkanın konumu ve magmanın giriş yolu sabit kalırken, konumunu değiştirmeye devam eden kıtasal kabuktur. Kıtasal kabuğun volkanik bulutla örtüşen kısmı, yavaş ve oldukça bazaltik patlama nedeniyle bir adaya dönüşür
Aslında dünyada her yıl yer altından gelen lavların yüzde 75’ini okyanus altındaki yarıklardan gelenler oluşturuyor.Bu volkanik patlamalar tektonik hareketlerin yoğun olduğu okyanuslarda kıta levhalarının olduğu bölgelerde gelişiyor.
Çoğu patlamalar okyanusun derinliklerindeki yarıklardan mağmanın taşması nedeniyle oluşmasına karşın sığ sularda oluştuğunda küçük adacıklar oluşturabiliyor. Lavın su ile temasının olduğu bu tür patlamalara “freatomagmatik patlama” adı veriliyor.
Yakın zamana kadar Japonya’yı oluşturan takımadaların dört ana ada ve 6 bin civarında da çoğu üzerinde yaşam olmayan adadan oluştuğu düşünülüyordu. Ancak jeologlar bu yıl bu sayının iki katı olabileceğini açıkladı.
Japonya Jeouzaysal Enformasyon İdaresi’nin dijital haritalama teknolojisi kullanarak yaptığı araştırmalar sonucu 14 bin 125 adet ada olabileceği ortaya çıktı.
2013’te bir başka deniz altı yanardağının aynı şekilde patlamasıyla bir ada oluşmuş, şeklinden dolayı ada çizgi film karakteri Snoopy’e benzetilmişti.
Japonya’da uzmanlar zaman zaman adaların yok olduğuna da tanık oluyorlar. Kuzeyde Hokkaido adasının 500 metre uzağındaki Esanbe Hanakita Kojima adasının 2018 yılında sessiz sedasız yok olduğu ortaya çıkmıştı.
Iwoto’nun önemi
Yeni oluşan ada, Japonya’nın 111 aktif yanardağından biri olan ve eski adı Iwajima yeni adı Iwoto olan bir adanın yakınında oluştu. Japan Times’a göre Iwo Jima, 2021’de büyük bir deniz altı patlaması yaşayan Fukutoku-Okanoba su altı yanardağının yaklaşık 64 kilometre kuzeyinde aktif bir yanardağ.
Iwoto’nun İkinci Dünya Savaşı’nın Japonya için gidişatını değiştiren oldukça kanlı bir geçmişi var. 1945 yılının Şubat-Mart aylarında adaya çıkan ABD birliklerine karşı adada volkanik kayalara hendek kazıp gizlenen Japon birlikleri 36 gün ölümüne savaşmış, 7 bin Amerikan ve 18 bine yakın Japon askeri hayatını kaybetmişti.
Iwoto’da Amerikan askerinin Amerikan bayrağını diktiği fotoğraf ölümsüzleşmiş ve adada yaşananlar 2006 yılında Clint Eastwood tarafından “Iwo Jima’dan Mektuplar” adıyla filmleştirilmişti.
Adayı ele geçirip Pasifik’te egemenlik sağlayan Amerikan ordusu, sonrasında Okinawa’yı da ele geçirmiş ve Japonya’nın yenilgisine varan yol açılmıştı.
Kaynak: Derleme
