Dünya Bakliyat Günü nedir ve neden kutlanır? Bakliyat ne demek? Dünya Bakliyat günü önemi ve tarihçesi nedir? 2025 yılı Dünya Bakliyat günü ne zaman, hangi güne denk geliyor? 2025 Teması nedir?
Dünya Bakliyat Günü hakkında bilgi edinin! Sağlıklı beslenmenin temel taşlarından olan bakliyatların faydalarını keşfedin ve sürdürülebilir beslenme için neden önemli olduklarını öğrenin.
2025 Dünya Bakliyat Günü
Baklagiller asırlardır var! Dünyanın hemen her yerinde yetişiyorlar, çok şey verip çok az şey istiyorlar, baklagiller diğer bitkilerin sadece hayal edebileceği faydalar sağlıyor.
Dünya Bakliyat Günü, her yıl 10 Şubat tarihinde kutlanan ve bakliyatın (kuru fasulye, nohut, mercimek, bezelye gibi) beslenme, tarım ve sürdürülebilir kalkınmadaki önemini vurgulayan bir gündür. Bu özel gün, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından ilan edilmiştir ve bakliyatın küresel ölçekte sağlık, çevre ve ekonomiye olan katkılarını öne çıkarmayı amaçlar.
Dünya Bakliyat Günü Nedir?
Bakliyatlar, yoksulluk, gıda güvenliği, insan sağlığı ve beslenmesi, toprak sağlığı ve çevreden kaynaklanan zorluklarla yüzleşmek söz konusu olduğunda kritik öneme sahiptir. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, farkındalığı artırmak ve bakliyatların besinsel faydalarını ve sürdürülebilir gıda sistemlerine ve dünya açlığına katkılarını vurgulamak için 10 Şubat’ı Dünya Bakliyat Günü olarak belirlemiştir.
Dünya Bakliyat Günü’nün Tarihçesi
- 2016 Yılı: Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 2016 yılını “Uluslararası Bakliyat Yılı” ilan etti.
- Birleşmiş Milletler, Uluslararası Bakliyat Konfederasyonu (GPC) ile yapılan görüşmeler sonucunda 2017’de bu günü resmen ilan etmiştir.
- 2018 Yılı: BM, bakliyatın önemini sürdürülebilir bir şekilde vurgulamak amacıyla her yıl 10 Şubat’ı Dünya Bakliyat Günü olarak kutlamaya karar verdi.
Bakliyatın Önemi
Beslenme ve Sağlık:
- Bakliyatlar, yüksek protein, lif, vitamin ve mineral içeriğiyle sağlıklı bir beslenme için önemlidir.
- Özellikle vejetaryen ve vegan beslenme tarzlarında temel protein kaynağıdır.
Çevre Dostu Tarım:
- Bakliyat bitkileri, toprağa azot bağlayarak toprak verimliliğini artırır.
- Su tüketimi diğer tarım ürünlerine göre daha düşüktür, bu nedenle sürdürülebilir tarım için idealdir.
Ekonomik Katkı:
- Bakliyat üretimi, küçük çiftçiler için önemli bir gelir kaynağıdır.
- Düşük maliyetli ve uzun raf ömrüne sahip olması, gıda güvenliği açısından da kritik bir rol oynar.
Gıda Güvenliği:
- Bakliyatlar, dünya genelinde açlık ve yetersiz beslenme sorunlarına karşı önemli bir çözüm sunar.
Dünya Bakliyat Günü Etkinlikleri
- Farkındalık Kampanyaları: Bakliyatın faydalarını anlatan eğitimler, seminerler ve sosyal medya kampanyaları düzenlenir.
- Tarım ve Gıda Panelleri: Çiftçiler, bilim insanları ve politika yapıcılar, bakliyatın geleceği hakkında tartışmalar yürütür.
- Yemek Yarışmaları ve Tadım Etkinlikleri: Bakliyattan yapılan geleneksel ve modern tarifler tanıtılır.
Dünya Bakliyat Günü Ne Zaman?
2025 Dünya Bakliyat Günü, 10 Şubat’ta kutlanacaktır. 2018’den beri her yıl düzenlenen bu özel gün, bakliyatın sürdürülebilir tarım ve sağlıklı beslenmedeki önemini vurgulamaktadır. 2025 yılı teması “Bakliyat: Tarımsal gıda sistemlerine çeşitlilik katmak”, sloganı ise “Sağlıklı beslenme ve gezegen için bakliyatı sevin” olarak belirlenmiştir.
- 2025: 10 Şubat Pazartesi
- 2026: 10 Şubat Salı
- 2027: 10 Şubat Çarşamba
- 2028: 10 Şubat Perşembe
- 2029: 10 Şubat Cumartesi
Bakliyatlar hakkında farkındalık yaratmak için 10 Şubat’ta bakliyat bazlı yemekler yapabilir, sürdürülebilir tarımı destekleyen içerikler paylaşabilir veya yerel üreticilere destek olabilirsiniz! 💚
Neden bakliyat deniyor?
“Bakliyat” kelimesi, Türkçede kuru taneli bitkileri ifade etmek için kullanılır. Bu kelimenin kökeni ve neden bu şekilde adlandırıldığı, dilbilimsel ve kültürel bir arka plana sahiptir. İşte “bakliyat” kelimesinin kökeni ve anlamı:
Kelimenin Kökeni
Arapça Köken: “Bakliyat” kelimesi, Arapça “bakla” (فَـلْـعَـة) kelimesinden türemiştir. Arapçada “bakla”, genel olarak baklagiller familyasına ait bitkileri ifade eder.
- Türkçeye Geçiş: Osmanlı döneminde Arapçadan Türkçeye geçen bu kelime, zamanla “bakliyat” şeklinde kullanılmaya başlanmış ve kuru taneli bitkilerin genel adı haline gelmiştir.
Türkiye’de Bakliyat
Türkiye, bakliyat üretimi ve ihracatında dünya genelinde önemli bir yere sahiptir. Özellikle kırmızı mercimek, nohut ve fasulye üretimiyle tanınır. Türk mutfağında bakliyat, çorbalardan ana yemeklere kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir.
Dünya Bakliyat Günü, bakliyatın beslenme, tarım ve sürdürülebilir kalkınmadaki rolünü hatırlamak ve bu değerli gıda kaynağını daha fazla insana ulaştırmak için önemli bir fırsattır.
Bakliyatların Gıda Dünyasındaki Yeri
Bakliyatlar, besin değeri yüksek, ekonomik ve sürdürülebilir bir gıda kaynağı olarak dünya çapında büyük bir öneme sahiptir.
- Besin Değeri Açısından Önemli Bir Kaynak
- Yüksek Protein: Mercimek, nohut ve fasulye gibi bakliyatlar, bitkisel protein bakımından zengindir ve özellikle vejetaryen ve vegan beslenenler için harika bir alternatiftir.
- Lif Kaynağı: Sindirimi düzenler, bağırsak sağlığını destekler ve uzun süre tokluk hissi verir.
- Vitamin ve Mineraller: Folat, demir, magnezyum ve çinko açısından zengindir.
- Küresel Gıda Güvenliğinde Rolü
- Uygun Fiyatlı ve Erişilebilir: Et ve süt ürünlerine kıyasla daha uygun maliyetlidir, bu yüzden yetersiz beslenmeyle mücadelede önemli bir rol oynar.
- Uzun Raf Ömrü: Kurutulmuş halde uzun süre saklanabilir, bu da gıda israfını azaltır.
- Açlıkla Mücadelede Etkili: Birleşmiş Milletler, bakliyatları açlığı önleme stratejilerinin önemli bir parçası olarak kabul eder.
- Sürdürülebilir Tarım ve Çevre Dostu Üretim
- Düşük Su Tüketimi: Bakliyatlar, et üretimine kıyasla çok daha az su gerektirir. Örneğin, 1 kg mercimek üretmek için yaklaşık 1.250 litre su gerekirken, 1 kg sığır eti için 15.000 litre su gereklidir.
- Toprağı Zenginleştirir: Baklagiller, azot bağlama özelliği sayesinde kimyasal gübre ihtiyacını azaltarak toprağı doğal yolla verimli hale getirir.
- Karbon Ayak İzini Azaltır: Bakliyat üretimi, hayvansal protein üretimine kıyasla çok daha düşük sera gazı emisyonuna sahiptir.
- Kültürel ve Mutfak Çeşitliliğindeki Yeri
- Dünya mutfağında vazgeçilmezdir:
- Hindistan’da mercimek (dal) ve nohut yemekleri
- Orta Doğu’da humus ve falafel
- Türkiye’de kuru fasulye, nohut ve mercimek çorbaları
- Latin Amerika’da siyah fasulye ve kırmızı fasulye yemekleri
- Afrika’da yer fıstığı ve bakliyat bazlı çorbalar
- Glütensiz beslenmeye uygundur: Glüten hassasiyeti olanlar için sağlıklı bir alternatif sunar.
Sonuç: Bakliyatlar Geleceğin Süper Gıdası!
- Besleyici, ekonomik ve çevre dostu olmaları sayesinde gelecekte daha fazla tüketilmesi bekleniyor.
- Sağlıklı beslenme, gıda güvenliği ve sürdürülebilir tarım için vazgeçilmez bir gıda grubudur.
Bakliyat Hakkında İlginç Bilgiler
- 10.000 Yıllık Tarih
- Bakliyat, insanlık tarihindeki en eski tarım ürünlerinden biridir. Mercimek, nohut ve fasulye gibi bakliyatlar, Neolitik Çağ’dan beri tüketilmektedir.
- NASA’nın Uzay Yolculuğu İçin Seçtiği Gıda
- Bakliyat, yüksek protein ve uzun raf ömrü sayesinde NASA tarafından uzay görevleri için önerilen gıdalar arasında yer alıyor.
- Toprağı Güçlendiren Doğal Gübre
- Baklagiller, havadaki azotu köklerinde depolayarak toprağı zenginleştirir. Bu sayede tarımda kimyasal gübre kullanımını azaltır ve doğaya dost bir üretim sağlar.
- Dünyanın En Büyük Üreticileri
- Hindistan, Kanada, Myanmar ve Türkiye, dünya genelinde en fazla bakliyat üreten ülkeler arasındadır.
- Sıfır Kolesterol – Kalp Dostu
- Bakliyatlar, düşük yağ oranı ve sıfır kolesterol içermesi sayesinde kalp sağlığına olumlu katkı sağlar.
- Nohut Sütü Diye Bir Şey Var!
- Son yıllarda bitkisel süt alternatifleri popülerleşirken, nohut sütü de sağlıklı ve sürdürülebilir bir seçenek olarak öne çıkıyor.
- Mercimek, Eti Aratmıyor!
- 100 gram mercimek, yaklaşık 26 gram protein içerir, bu da birçok et ürününe yakındır. Vejetaryen ve vegan beslenenler için harika bir protein kaynağıdır.
- Dünyanın En Pahalı Fasulyesi
- Japonya’da yetiştirilen ve özel bir kurutma tekniğiyle hazırlanan “Kinako Soy Fasulyesi”, kilosu 100 dolara kadar çıkabilen lüks bir bakliyat türüdür.
- Bakliyat, Antik Mısır’da Mezar Hediyesi Olarak Veriliyordu
- Eski Mısırlılar, öbür dünyada da beslenmeleri için firavunların mezarlarına mercimek ve fasulye koyuyordu.
- Türkiye, Mercimeğin Anavatanı!
- Güneydoğu Anadolu Bölgesi, özellikle Şanlıurfa ve Diyarbakır çevresi, dünyanın en eski mercimek üretim merkezlerinden biridir.
Bu yazılar da ilginizi çekebilir;
- 4 Şubat Dünya Çorba Günü
- Dünya Muz Günü
- Çiftçilik ve Tarım Hakkında Bilgiler
- Şubat Ayı Önemli Günler Takvimi
