Tahiyyat Okurken Şehadet Parmağı Kaldırmak

Namazda Ettehiyyatü'yü okurken sağ ellerinin işaret parmağını kaldırmak, bunun anlamı nedir, nasıl yapılır, yapılması sünnet midir?

5 Nisan 2017

0 1.391 3 dakika okuma süresi

Namazda tahiyyat okurken şehadet parmağı kaldırmak sünnet midir? Namazda otururken Teşehhüdde (tahiyyatta) parmaklar nasıl tutulmalıdır?

Namazda Ettehiyyatü’yü okurken sağ elinin işaret parmağını kaldırmak, bunun anlamı nedir, nasıl yapılır, yapılması sünnet midir?

Tahiyyat Okurken Şehadet Parmağını Kaldırmak

Namazlarda Tahiyyat okurken şehadet parmağı kaldırmak sünnet midir?

Teşehhüdde (tahiyyatta) parmaklar nasıl tutulmalıdır? İşaret / şehadet parmağını ne zaman kaldırmak gerekir?

Namazda Ettehiyyatü’yü okurken sağ elin şehadet parmağını kaldırma konusunda ihtilaf edilmişse de alimlerin ekseriyeti bunun sünnet olduğu görüşündedirler.

Hanefilere göre:

Namaz kılan kişi Ettehiyyatü’yü okurken sağ elini sağ uyluğu üzerine, sol elini sol uyluğu üzerine koyar ve parmaklarını açar. Bu durum aynen iki secde arasındaki oturuş gibidir. Parmakların arası az açılır, uçlan dizlerin üzerine konur, fakat en sahih olan görüşe göre, ellerle diz kapakları tutulmaz. Mutemed olan görüşe göre, kelime-i şehadet getirirken sağ elin işaret parmağı,

“Lâ ilâhe”nin “Lâ”sında kaldırılıp uluhiyetin ispatı sırasında yani “İllallah” derken indirilir ki, bu kaldırma ve indirme işaretleri ile Allah’ın eşinin bulunmadığını teyit edilmiş olsun. Oturuşta parmakların hiç biri yumulmaz.

Bu dayandıkları delil, Sahih-i Müslim’de İbni Zübeyr’den rivayet edilen ve buna delâlet eden bir hadistir. Çünkü Müslim’deki rivayette sadece işaret parmağının kaldınlıp indirilmesi ile yetinildiği zikredilmiştir. (ed-Dürrü’l-Muhtâr, I,474,231 – Neylü’l-Evtâr, II, 283.)

Malikilere göre:

Namazda tahiyyat okurken şehadet parmağı kaldırılır mı?

Teşehhüt durumunda sol el serbest bırakılır ve işaret parmağı ile baş parmak dışında sağ el yumulur. Bu parmaklar da küçük parmak, onu takip eden parmak ve orta parmaktır. Bu parmakların baş kısmı baş parmağın dibindeki etli kısma bitiştirilip işaret parmağı ile onunla işaret ediliyormuşçasına uzatılır. (eş-Şerhu’s-Sağır, I, 330.)

Teşehhüdün başından sonuna kadar işaret parmağının vasat bir şekilde sağa sola hareket ettirilmesi menduptur. Aşağı yukan tarzında değil. Bunun dayandığı delil Vail b. Hucr’un rivayet ettiği hadistir. Vail, Hz. Peygamber (a.s.)’in namaz kılma şeklini anlatırken şöyle diyor:

“Sonra oturup sol ayağını yere yatırdı ve sol elinin avuç kısmını uyluğu üzerine ve sol dizi üzerine koydu ve sağ dirseğini sağ uyluğunun hizasına getirdi. Sonra parmaklarından ikisini yumarak halka şeklinde yaptı, sonra parmağını kaldırdı ve bu parmağını hareket ettirdiğini gördüm, dua ediyordu.”

Şafiî ve Hanbelîlere göre:

Namazda tahiyyat okurken şehadet parmağı kaldırılır mı?

Birinci ve ikinci teşehhütte otururken ellerin iki uyluk üzerine konulması sünnettir. Şâfiilere göre, kişi sol elini açıp parmaklarını birbirine bitiştirir. Öyle ki, parmakların uçları diz kapakları ile eşit bir duruma gelmelidir, yine parmakların uç kısmı bütünü ile kıbleye karşı yöneltilmiş ve parmakların arası açık olmamalıdır. Çünkü parmakların arasını açık tutmak baş parmağın kıbleden çevrilmesine yol açar. (Muğnİ’l-Muhtâc, 1.172 vd.; Haşiyetü’l-Bacuri, 1,177; el-Muğnî, I, 534)

Şâfiilere göre teşehhütte oturan kişi sağ elini sağ uyluğu üzerine kor ve elin küçük parmağı ile onun yanındakini ve orta parmağını yumar. Hanbebîlere göre ise, baş parmağını orta parmağı ile birlikte halka yapar.

Sonra işaret parmağı ile işaret ederek “İllallah” sözünde parmağı kaldırır, fakat sağa sola hareket ettirmez. Hz. Peygamber (a.s.) böyle yapmıştır. Devamlı olarak da yukarıda İbni Zübeyr’in rivayetinde geçtiği üzere parmağına bakar.

Şafii ve Hanbelilerde azhar olan görüşe göre oturan kişi teşehhütte baş parmağını işaret parmağına bitiştirir. Bunun şekli 53 rakamı gibi olur. Baş parmağı elinin altına avuç içine almak suretiyle bu rakam görünümü temin edilir. Eğer baş parmak ile işaret parmağını birlikte salıverirse yahut orta parmağın üzerinde ikisini yumarsa yahut başları ile ikisi arasında halka yaparsa yahut orta parmakların ucunu baş parmağına bağlarsa sünneti yerine getirmiş olur. Çünkü bütün bunlarla ilgili hadisler gelmiştir. Fakat birincisi daha faziletlidir. Nitekim Şâfiflerde bu görüşü benimsemişlerdir. Çünkü ravileri daha fakih kimselerdir.

Şâfiiler ve Hanbelilerin bu meselede dayandıkları delil İbni Ömer’in rivayet ettiği hadistir:

“Hz. Peygamber (a.s.) sağ elini sağ dizi üzerine koyup elli üç sayısı şeklinde parmaklarını yumdu ve işaret parmağı ile işarette bulundu.”

Parmaklan hareket ettirmemesi gerektiğinin delili Abdullah b. Zübeyr’in rivayet ettiği şu hadistir:

“Hz. Peygamber (a.s.) dua ettiği zaman parmağı ile işaret eder ve parmağını hareket ettirmezdi.” (Ahmed, Ebu Dâvud, Nesei ve İbni Mace)

Sa’d b. Ebu Vakkas’ın rivayetinde ise şöyle buyurulmaktadır: “Ben parmaklarımla dua ederken Hz. Peygamber (a.s.) bana uğradı, ve “ehad, ehad” diyerek işaret parmağı ile işarette bulundu.” (Nesei)

İlgili Diğer Konular