Ahmet Hamdi Tanpınar Kimdir? Kısaca Hayatı ve Eserleri

Türk yazar ve şair Ahmet Hamdi Tanpınar 23 Haziran 1901 yılında Fatih ilçesinin Şehzadebaşı semtinde doğdu. 24 Ocak 1962 senesinde kalp krizi sonucu İstanbul’da 60 yaşında vefât etti

23 Ocak 2023

0 1.126 3 dakika okuma süresi

Türk Edebiyatının önemli isimlerinden olan Ahmet Hamdi Tanpınar, kimdir? Kısaca hayatı, eserleri ve edebi kişiliği, biyografisi

Ahmet Hamdi Tanpınar vefatının 61. yıldönümünde anılıyor. 61 yıl önce 1962 senesinde geçirdiği kalp krizi nedeniyle aramızdan ayrılan Ahmet Hamdi Tanpınar’ın şiirleri, romanları ve tüm edebi eserleri merak ediliyor. Peki Türk edebiyatının önemli yazar ve şairlerinden Ahmet Hamdi Tanpınar kimdir? Edebiyatçı kişiliği ve en önemli eserleri nelerdir?

Ahmet Hamdi Tanpınar

(23 Haziran 1901 – 24 Ocak 1962)

Türk Edebiyatında şiir, roman, deneme, araştırma ve inceleme türünde yazdığı eserlerle adını edebiyat tarihimize altın harflerle yazdırmış, Türk yazar ve şair Ahmet Hamdi Tanpınar 23 Haziran 1901 yılında Fatih ilçesinin Şehzadebaşı semtinde doğdu. 24 Ocak 1962 senesinde kalp krizi sonucu İstanbul’da 60 yaşında vefât etti.

Kısaca Hayatı

Türk yazar, romancı ve şair ve edebiyat tarihçisi, siyasetçi ve akademisyen olan Ahmet Hamdi Tanpınar, 23 Haziran 1901 yılında İstanbul’un Fatih ilçesinin Şehzadebaşı semtinde doğdu. 24 Ocak 1962 senesinde geçirdiği kalp krizi sonucu İstanbul’da 60 yaşında vefât etti.

Ahmet Hamdi Tanpınar; roman, öykü, deneme, makale, edebiyat tarihi, şiir türlerinde eserleriyle bilinen çağdaş Türk romancısı, öykücü ve şairdir.

1942-1946 yıllarında Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Kahramanmaraş Milletvekili olarak bulunmuştur.

Cumhuriyet döneminin ilk öğretmenlerinden ve Edebiyat dünyasının usta isimlerinden olan Tanpınar, 23 Haziran 1901 tarihinde İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Babası Kadılık mesleğini yerine getiren Kadı Hüseyin Fikri Efendi’dir. Babasının Kadılık mesleğinden dolayı Anadolu’nun birçok yerinde bulunmuştur.

Bu nedenle eğitimini de farklı şehirlerde sürdüren Tanpınar, henüz 13 yaşında iken annesi kaybetmiştir. Daha sonraları ise usta kalem Tanpınar, annesinin ölüm hadisesini eserlerine de yansıtmıştır.

Eğitimi ve Akademik Hayatı

Lise öğrenimini Konya Lisesi’nde tamamlamıştır. Daha sonra 1923 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ni bitirdi. Akabinde öğretmenlik ve akademisyenlik hayatına atılan Tanpınar liselerde ve yüksek okullarda çeşitli dersler okuttu. 1939 yılında İstanbul Üniversitesi’nde Yeni Türk Edebiyatı profesörlüğüne atandı.

Tanpınar, 1942-1946 yılları arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Kahramanmaraş Milletvekili olarak görev yaptı. Bu görevinin ardından bir süre Milli Eğitim müfettişliği yaptıktan sonra 1949 yılında Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ndeki görevine döndü.

Gençlik yıllarında Yahya Kemal Beyatlı ve Ahmet Haşim’den ders alarak bu şekilde kendisini derin bir edebiyat deryasının içinde bulmuştur.

Batı edebiyatından Paul Valéry ile Marcel Proust’u kendisine üstâd olarak seçmiştir. Tanpınar, şiirlerini ilk olarak Dergâh Dergisi’nde yayımlamıştır.

Ölümü

Hayatı boyunca sağlığından şikâyetçi olan Tanpınar, 1949 yılında görevine geri döndüğü İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde öğretmenlik yaptığı sırada 23 Ocak 1962’de geçirdiği kalp krizi ile Haseki Hastanesi’ne kaldırıldı.

Ertesi gün 24 ocak günü sabah saatlerinde, ikinci bir krizle hayata veda etti. Cenaze namazı Süleymaniye Camii’nde kılınan Ahmet Hamdi Tanpınar’ın cenazesi Rumeli Hisarı Kabristanı’nda, hocası ve dostu Yahya Kemal’in yanı başına defnedilmiştir. Mezartaşına meşhûr “Ne İçindeyim Zamanın” şiirinin ilk iki mısrası yazıldı.

Edebi Kişiliği

Ahmet Hamdi Tanpınar, yaşamı boyunca sürdürdüğü edebiyat hayatında, roman, öykü, deneme ve şiir gibi edebi türlerde eserler kaleme almıştır.

Tanpınar, adını ilk kez “Altın Kitap” dergisinde yayınlanan “Musul Akşamları” şiiriyle duyurmuştur.

Ahmet Hamdi Tanpınar, hocası Yahya Kemal Beyatlı’nın da etkisi ile hem klasik Türk şiirini hem de Batı da büyük yankı uyandıran birçok önemli şairi tanıma fırsatı bulmuş ve bunu şiirlerine de yansıtmıştır. Özellikle edebi eserlerinde dili kullanma biçimi ve bu konudaki ustalığıyla da dikkat çekmektedir.

Selâm olsun!

Selâm olsun bizden güzel dünyaya
Bahçelerde hâlâ güller açar mı?
Selâm olsun sonsuz güneşe, aya
Işıklar, gölgeler suda oynar mı?
Hepsi güzeldi kar, tipi, fırtına
Günlerin geçişi ardı ardına.
Hasretiz bir kanat şakırtısına
Mavi gökte kuşlar yine uçar mı?
Uzak, çok uzağız şimdi ışıktan,
Çocuk sesinden, gül ve sarmaşıktan,
Dönmeyen gemiler olduk açıktan,
Adımızı soran, arayan var mı?

ESERLERİ

Roman Eserleri

Huzur (1949), Saatleri Ayarlama Enstitüsü (1962), Sahnenin Dışındakiler (1973), Mahur Beste (1975), Aydaki Kadın (1987)

Deneme Eserleri

Beş Şehir (1946), Yahya Kemal (1962), Edebiyat Üzerine Makaleler (1969) (ölümünden sonra derlenmiştir), Yaşadığım Gibi (1970) (ölümünden sonra derlenmiştir)

Hikâye Eserleri

Abdullah Efendinin Rüyaları (1943), Yaz Yağmuru (1955) ve Hikâyeler Eseri; Tanpınar’ın ölümünden sonra derlenmiştir. Bu eserde iki kitabındaki hikâyelerin yanı sıra daha önce kitaplaşmamış hikâyeler de içermektedir.

İnceleme Eserleri

XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi (1949, 1966, 1967), Tevfik Fikret (1937)

Ayrıca Tanpınar’ın Şiirler isimli şiir kitabı da vardır.