Dünya Adil Ticaret Günü 2025

Dünya Adil Ticaret Günü nedir, ne zaman kutlanır? Adil Ticaretin önemi ve amacı nedir? 2025 Dünya Adil Ticaret Günü'nün teması nedir? Adil ticaretin 10 ilkesi

13 Mayıs 2023

0 147 6 dakika okuma süresi

Dünya Adil Ticaret Günü nedir, ne zaman kutlanır? Adil Ticaretin önemi ve amacı nedir? Dünya Adil Ticaret Günü kısaca nasıl ortaya çıktı, tarihçesi, kökeni nedir? 2025 Dünya Adil Ticaret Günü’nün teması nedir? Adil Ticaretin temel amacı nedir? Adil ticaretin 10 ilkesi nelerdir? Fair trade ne demek? İklim Adaleti ne demek?

Dünya Adil Ticaret Günü

Dünya Adil Ticaret Günü, Mayıs ayının ikinci Cumartesi günüdür ve amacı, yoksulluk, sömürü ve iklim değişikliği ile mücadeleye katkıları kutlamaktır. Adil Ticaret hareketi, dünyanın her yerindeki işçilere makul ücretler ve çalışma koşullarıyla adil davranılmasını sağlamakla ilgilidir. Şu anda elverişsiz koşullarda çalışan ve düşük maaş alan binlerce insan var. Bu nedenle birinin nerede yaşadığı önemli değil, dünyada herkes saygı görmeyi hak ediyor.

Adil ticaret, çiftçilere yaptıkları şeyler için adil bir fiyat ödenmesine ve daha iyi çalışma koşullarına sahip olmalarına olanak tanır. Adil ticaret logosuna sahip olmayan bazı ürünler, yaşamak için yeterince ücret almayan işçiler tarafından yapılmıştır. Güvenli olmayan çalışma koşullarında çalışmak zorunda kalabilirler ve çalışanlar çocuk işçiler de olabilir.

Dünyada Adil ticaret hareketi, İkinci Dünya Savaşı’nı takip eden yıllarda şekillendi. Pazarda yer bulamayan, sıra dışı, yerel ve küresel rekabetten etkilenen üreticiler tarafından üretilen malları ticarileştirmeye yönelik ilk girişimler, dini gruplar ve çeşitli siyasi yönelimli sivil toplum kuruluşları (STK’lar) tarafından başlatıldı.

Günümüzde modernleşen ve dijitalleşen dünya ile birlikte Adil ticaret koşulları da değişmektedir. Artık kadınlar ve erkekler aynı haklara sahip. Düzenli çalışma saatleri, sabit izin günleri ve önemli ölçüde iyileştirilmiş güvenlik düzenlemeleri vardır.

Tüketiciler, Adil Ticareti seçerek, iş dünyasından ve hükümetten en yüksek standartları talep edebilir ve insanların ve gezegenin keyif aldığımız ürünleri üretmek, imal etmek için sömürülmemesini sağlayabilir.

Adil ticaret, işletmelere etik ve sürdürülebilir bir şekilde üretilen ürünleri tedarik etmede yardımcı olurken, tüketicilere, satın aldıkları ürünlerin arkasındaki kişilerin sıkı çalışmaları için adil bir anlaşma elde ettiğine dair güven verir.

Adil ticaret ne demek?

Adil ticaret, çalışanları savunarak, küresel eşitsizlik sistemlerini, toplulukların çaba sarf etmesine olanak tanıyan daha güçlü bir gelecek yaratmak için sosyal ve çevresel standartlarının yanı sıra üreticilere daha yüksek ödeme yapılmasını savunur. İnsan etkileşiminin temelinde adil ticaret vardır.

Dünya Adil Ticaret Günü Tarihçesi

1940’larda Amerika vatandaşı Edna Ruth Byler adında bir kadın arabasının bagajından tekstil ürünleri satmaktaydı. O bir eş, anne ve girişimciydi ve o zamanlar bunu bilmese de bir hareketin başlamasına yardım edecekti.

1946’da Byler, Porto Riko’daki La Plata Vadisi’ne gitti ve zor zamanlar geçiren bir kadınla tanıştı. Depresyondan sonra ailesini geçindirmek için mücadele ediyordu ve Byler, bölgedeki kadınların yaptıkları güzel nakışlarını satmakta zorlandıklarını fark etti ve bir şeyler yapmak için çalışmalara başladı, bu nakışları arkadaşlarına ve komşularına satarak işlerini büyütmeyi düşündü.

1950’lerde küçük işletmesini kurdu. Kadın dikiş çevrelerinde ve ülkenin dört bir yanındaki partilerde iğne oyalarıyla dolu arabasını kullanarak tanıtımlar ve satışlar yaptı. Bunu yaparken de Amerikan halkına bu eserlerin nereden geldiğini ve kadınların işçiliğini anlattı. Böylece, La Plata Vadisi’nin kadınlarına ekonomik güvenlik sağladı ve Byler’a kendi hayatında başarı sağladı.

Görünüşte küçük bir nezaket eylemi olarak başlayan bu ticaret, daha sonra iş “Ten Thousand Villages” haline geldiğinde daha büyük bir harekete dönüştü. Dünyanın her yerinde insanlar, işçilerle ilgilenilmesi gerektiğini anlamaya başlıyordu.

* Ten Thousand Villages, 35’ten fazla ülkede 120’den fazla zanaatkar grubundan dezavantajlı zanaatkarlar tarafından yapılan el işi ürünleri pazarlayan, kâr amacı gütmeyen bir adil ticaret organizasyonudur.

1964’te, İngiltere’ye el sanatları satan Oxfam mağazalarında Çinli Mülteciler arasındaki işçi ilişkilerine yardımcı olmak için girişimleri olan ilk Adil Ticaret Örgütü kuruldu. Daha sonra, 1967’de Hollanda’da benzer girişimlerle Fair Trade Original kuruldu.

Eskiden Uluslararası Alternatif Tüccarlar Federasyonu (International Federation of Alternative Trader), Dünya Adil Ticaret Örgütü (The World Fair Trade Organization) 1989’da kuruldu.

İlerleyen yıllarda ise çalışma koşullarına ilişkin en iyi uygulamalara karar vermek için adil yarışta çalışan gruplar için yıllık konferanslar düzenlemelere başlandı ve 2004’te Dünya Adil Ticaret Günü’nü oluşturuldu. Amaçlanan hedef ise, toplumda en savunmasız olanların korunmasını sağlamak için yoksulluk ve sömürü, iklim değişikliği ve ekonomik krizle mücadele etmek oldu.

Dünya Adil Ticaret Günü Neden Önemlidir?

Kazanılacak para olduğunda, toplumdaki en savunmasız insanlar en çok etkilenenlerdir. Dünya Adil Ticaret Günü, cinsiyet eşitliğinin ve işçiler için kaliteli yaşam koşulları taahhüt etmenin önemine dikkat çeker.

Küresel ısınmanın Dünya’yı tehdit etmesiyle, şirketlerin malzeme üretme biçimlerinin değişmesi gerekiyor. Dünyaya potansiyel olarak zarar verebilecek şirketleri izlemek önemlidir ve adil ticaret, çevre dostu üretime bağlı kalınmasını sağlar.

Dünya Adil Ticaret Örgütü nedir, ne yapar?

Dünya Adil Ticaret Örgütü (World Fair Trade Organization – WFTO), ekonomik olarak marjinalleştirilmiş üreticilerin geçim kaynaklarını iyileştirmeye kendini adamış 401 kuruluşun küresel bir birliğidir. 76 ülkeye yayılmış olan WFTO üyelerinin tümü, marjinal topluluklara hizmet etmek için varlar.

Dünyanın her yerindeki Adil Ticaret Şirketleri daha iyi bir dünya için üretim ve ticaret yapıyor, kampanya yürütüyor ve eğitim veriyor. WFTO, onların küresel topluluğudur ve hem sosyal girişime hem de Adil Ticarete odaklanmaktadır. Garanti Sistemi, işçilerin, çiftçilerin ve zanaatkârların çıkarlarını ön planda tutan sosyal girişimlere odaklanan tek uluslararası doğrulama modelidir.

Adil Ticaret gerçekten adil mi?

Adil ticaret ürünleri, Fairtrade Foundation tarafından lisanslanan FAIRTRADE markası gibi tanınmış bir lisanslama planı aracılığıyla uygun şekilde etiketlenmelidir. Adil ticaret, yalnızca çiftçilerin ve üreticilerin kısa vadede ailelerini destekleyebilmeleri için daha fazla para alması anlamına gelmez.

Adil ticaret etik midir?

Kahve, çay ve pamuk gibi adil ticaret ürünlerine yatırım yapmaya değer olsa da, faydaları bazı çevreler tarafından kusurlu bulunmuştur. Bunun nedeni olarak ise tüm üreticiler veya tüketiciler için erişilebilir olmaması gösterilir.

Bazı aktivistler, tüketicilerin doğrudan üreticilerden mal satın alabilecekleri ve üreticilere perakende fiyatlarına daha yakın ödemeler yapabilecekleri bir ‘doğrudan ticaret’ sistemini savunuyorlar.

Adil Ticaret Ürünleri Nedir?

Adil Ticaret Standartlarının kapsadığı çok çeşitli ürünler vardır. Bir Adil Ticaret ürününün her satın alınması, dünyanın her yerindeki çiftçiler ve işçiler için gerçek bir fark yaratabilir. Aşağıda önde gelen Adil Ticaret ürünleri hakkında ilk bakışta akla gelebilecek örnekleri bulabilirsiniz.

Muz, kakao, kahve, çiçek, şeker kamışı, çay, pamuk, meyve suları, bitkisel otlar ve baharatlar, bal, zeytin, Kuruyemiş/Yağlar, pirinç, sebzeler, meyveler, tekstil, kompozit ürünler gibi daha birçok örneklerini verebileceğimiz ve genellikle hafife aldığımız ürünlerdir. Bu ürünlerin tümü Adil Ticaret ürünlerinin örnekleridir.

Adil ticaret, Fairtrade, bir ürün veya bileşenin üretimi ve tedarikinde bir dizi standardın karşılanmasını sağlamayı amaçlayan bir sertifikasyon sistemidir. Çiftçiler ve işçiler için Adil ticaret, işçi hakları, daha güvenli çalışma koşulları ve daha adil ücret demektir. Alışveriş yapanlar için yüksek kaliteli, etik olarak üretilmiş ürünler anlamına gelir.

Adil Ticaret Prensipleri

Adil ticaret, ticaretten daha fazlasıdır: dünya ticaretinde daha fazla adaletin mümkün olduğunu kanıtlar. Geleneksel ticaretin kurallarında ve uygulamasında değişiklik ihtiyacını vurgular ve başarılı bir işletmenin insanları nasıl ilk sıraya koyabileceğini gösterir.

Adil Ticaret Hareketi, bu 10 ilke tarafından yönlendirilir.

Ekonomik olarak dezavantajlı üreticiler için fırsatlar sunmak
Şeffaflık ve hesap verebilirlik
Adil ticaret uygulamaları
Adil bir fiyatın ödenmesi
Çocuk işçiliğin ve zorla çalıştırmanın önlenmesi
Ayrımcılık Yapmama, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadınların Ekonomik Olarak Güçlendirilmesi ve Örgütlenme Özgürlüğü Taahhüdü
İyi Çalışma Koşullarının Sağlanması
Kapasite Geliştirmenin Sağlanması
Adil Ticareti Teşvik Etmek
Çevreye Saygı

Starbucks adil ticaret mi?

Starbucks, 2000 yılından beri dünya çapında Adil ticaret sistemiyle çalışmaktadır. Adil Ticaret şartlarındaki satın almaların ötesinde Starbucks, çiftçilerin riskleri yönetmelerine ve işlerini güçlendirmelerine yardımcı olma konusundaki süregelen taahhüdünün bir parçası olarak adil ticaret kooperatiflerine 14 milyon dolardan fazla çiftçi kredisi sağlamaktadır.

2025 Dünya Adil Ticaret Günü ne zaman, hangi güne denk geliyor?

Dünya Adil Ticaret Örgütü öncülüğünde düzenlenen Adil Ticaret Günü (World Fair Trade) her yıl dünya genelinde Mayıs ayının ikinci Cumartesi günü kutlanır. Bu gün, Ticaretin küçük ölçekli çiftçileri, üreticileri ve ailelerini desteklemeye yardımcı olduğu, dünya çapında sağlıklı ve sürdürülebilir topluluklar yetiştirdiği bir dünya tasavvur etmek için bir fırsattır.

Bu yıl ki Dünya Adil Ticaret Günü 10 Mayıs Cumartesi gününe denk geliyor.

2024 – 11 Mayıs Cumartesi
2025 – 10 Mayıs Cumartesi
2026 – 9 Mayıs Cumartesi

Dünya Adil Ticaret Günü teması

13 Mayıs 2023’te kutlanan Dünya Adil Ticaret Günü için Dünya Adil Ticaret Örgütü (WFTO), “Ekonomiyi Yeniden Tasarlamak: Gelecek için Yenileyici İşletmeler” temasına odaklanacak. Ekonomiyi yeniden tasarlamak ve ileriye doğru daha sürdürülebilir ve adil bir yol bulmak bizim için çok önemli.

Daha iyi bir gelecek yaratmaya çalışırken vatandaşların, işletmelerin, aktivistlerin, etkileyicilerin ve politika yapıcıların Adil Ticaret uygulamalarını teşvik etmek ve etik ve sürdürülebilir işletmeleri desteklemek için birlikte çalışması çok önemlidir.

Mevcut ekonomik model, sürdürülemez düzeyde kaynak tüketimi, çevresel bozulma ve sosyal eşitsizliği beraberinde getirdi. Bunun yıkıcı etkilerini çevremizdeki insanlarda ve çevrede görüyoruz. Tartışmak için zamanımız azalıyor ve şimdi harekete geçme zamanı. Yapacak çok şey varken, yapılacaklar bunaltıcı görünebilir.

Bu yazılar da ilginizi çekebilir;