Dünya Habitat Günü 2024

Dünya Habitat Günü nedir, ne zaman kutlanıyor? Habitat ne demek, anlamı nedir? Dünya Habitat Günü neden önemlidir, amacı ve 2024 teması nedir? Habitat Günü tarihçesi, nasıl ortaya çıktı, ilk ne zaman kutlandı? Habitatlar hakkında ne biliyorsunuz?

Dünya Habitat Günü

Evler hayat inşa eder ve geleceği güçlendirir; Bu tam olarak Dünya Habitat Günü’nün kutladığı duygudur. Her yıl Ekim ayının ilk Pazartesi günü, (bu yıl 7 Ekim’de) düzenlenen bu gün, temel barınma hakkı bilincini yaymayı ve insanlara gelecek nesillerin yaşam alanlarından da sorumlu olduklarını hatırlatmayı amaçlıyor.

Küresel olarak, insanlar daha iyi bir yaşam hayallerini gerçekleştirmek için her zaman kırsal alanlardan şehirlere ve kasabalara taşınır veya akın eder. Öte yandan şehirler, yeterli konutlara erişimdeki zorluklar nedeniyle marjinalleşme, sosyal dışlanma ve eşitsizliğin bolca olabileceği bir ortamdır.

Dünya çapında birçok şehirde yüksek düzeyde nüfus yoğunluğu ve/veya yoksulluk, yetersiz kaynaklar ve zayıf inşaat teknikleri, uygun altyapıya ve kullanım güvenliğine sahip olmayan gecekondu mahallelerine yol açmıştır.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun dünyada insana yakışır bir yere sahip olmanın bir insan hakkı olduğunu açıklamasının üzerinden 30 yıldan fazla zaman geçti. Böylece uygun barınma yeri veya evi olmayanlar için en önemli bir gün olan Dünya Habitat Günü’nü (World Habitat Day) oluşturdular.

Bugün Dünya Habitat Günü ve Dünya’daki yaşamın temelini oluşturan habitat çeşitliliğini kutluyoruz.

Habitat Günü Tarihçesi

Kentleşme tarihi, eski Mezopotamya’ya (şimdi Irak olarak adlandırılan bölge) kadar uzanabilir. Bu dönemde Fırat Nehri kıyılarına yakın konumda bulunan eski Sümerlerin en önemli iki kenti, Uruk ve Ur gelişmişti.

Tarihçiler ayrıca Mısır, Hindistan ve Çin gibi yerlerde kentsel alanların yükselişini, bu tür nehir vadisi medeniyetlerine borçlu olduklarını düşünüyor. Bu yerler başlangıçta tarıma ve hayvancılığa bağlıydı, ancak kısa süre sonra ticaret merkezlerine dönüştü.

Araştırmalar, kentleşmenin antik Mezopotamya’dan Mısır’a ve oradan da antik Yunanistan’a yayıldığını kaydeder. Mezopotamya şehirleri sonunda ortadan kaybolurken (tahmini olarak aşırı kalabalıklaşma, doğal kaynakların aşırı kullanımı vb. gibi nedenler) sonraki eski uygarlıklar, özellikle Mısır’da kentleşmenin daha az arzu edilen sonuçlarını önlemeye özen gösterdi.

Kentsel alanların büyümesi, yaklaşık 200 yıl önce başladı ve elbette, çoğunlukla fabrikaların bulunduğu şehirlerde olan insanlar iş aramaya çıktıkça, büyük ölçüde hızlandı. Son 50 yılda, kentleşme hızlı bir büyüme kaydetti. Dünyanın dört bir yanındaki kentsel alanlarda çok sayıda insan yaşıyor ve bu kentleşmenin çoğu Asya, Afrika ve Latin Amerika’da gerçekleşiyor.

Bugün, dünyanın dört bir yanındaki ülkeler aynı örüntüyü görüyor; insanlar farklı geçim kaynakları ve daha müreffeh yaşam standartları arayışında kentsel alanlara akın ediyor. Ekonomik merkezler olarak işlev gören şehirler sürekli büyüyor ve uyum sağlıyor.

Ancak bazen planlama ve yeterli kaynak eksikliği büyük sorunlara neden oluyor. Bu tür ortamlarda, yeterli konut eksiği, kentsel yoksulluk ve eşitsizlikle mücadele, alt yapı eksiklikleri gibi birçok etken kent sakinleri için önemli problemlere dönüşüyor.

Bu sorunu çözmek için 1985’te Birleşmiş Milletler, her yıl Ekim ayının ilk Pazartesi günü Dünya Habitat Günü’nü belirleyen 40/202 sayılı Kararı kabul etti. Dünya Habitat Günü ilk olarak 1986 yılında “Sığınak Benim Hakkım” temasıyla kutlandı. Kenya’nın başkenti Nairobi, o yılki kutlamalar için ev sahibi şehirdi.

Dört yıl sonra 1989 yılında, Birleşmiş Milletler İnsan Yerleşimleri Programı (UN-Habitat) olarak adlandırılan Birleşmiş Milletler Kentsel Gelişim ajansı, insan yaşam alanlarını inşa etmeye ve insan yaşam kalitesini iyileştirmeye olağanüstü katkılarda bulunan girişimler için özel bir ödül başlattı.

Kazananın adının ve başarılarının yazılı olduğu bir plaket olan bu En Prestijli İnsani Yerleşimler Ödülü olarak bilinen Onur Parşömeni Ödülü (Scroll of Honour Award), Dünya Habitat Günü’nün Küresel Gözlemlenmesi sırasında verilmektedir.

Günümüzde bir çok ülke, kentleşmenin insan yaşam alanlarını nasıl etkilediğini ve bunun çevreyi nasıl etkilediğini incelemek için küresel ve ulusal kuruluşlarla ortaklık kurarak bu günü kutluyor.

Birleşmiş Milletler’in sürdürülebilir kentleşmeye odaklanan kuruluşu UN-Habitat, prestijli 2024 Onur Kaydı Ödülü’nü veriyor. Adaylıklar 17 Mayıs 2024’te sona erdi ve beş kazanan seçildi. Kazananlar ödüllerini 7 Ekim 2024’te Meksika’nın Querétaro şehrinde Dünya Habitat Günü’nün küresel anma töreninde alacaklar.

Dünya Habitat Günü teması nedir?

7 Ekim 2024’de Dünya Habitat Günü’nün Küresel Gözlemlenmesi, şehirlerde ve insan yerleşimlerinde artan eşitsizlik ve zorluklar sorununa dikkat çekmek amacıyla “Daha iyi bir kentsel gelecek yaratmak için gençleri dahil etmek” teması altında kutlanıyor.

Her yıl Dünya Habitat Günü, insan yerleşimlerinin durumuna dikkat çekiyor. 2024 Teması: “Daha iyi bir kentsel gelecek yaratmak için gençleri dahil etmek” – tüm dünyada yaşam koşullarında artan eşitsizliklere dikkat çekiyor. Bu kapsamda iklim kaosu ve çatışmalardan COVID-19’a kadar bir dizi zorluk en çok en savunmasız nüfusları vuruyor.

Birleşmiş Milletler ve BM-Habitat tarafından yapılan açıklamaya göre 7 Ekim 2022 Pazartesi günü Türkiye’de etkinlik şehri Balıkesir olarak belirlendi.

Dünya İnsanlık Habitatı’nda kaç kişi evsiz kaldı?

Tahminlere göre 1,6 milyar insan yetersiz barınaklarda yaşıyor. Bunlardan bir milyarı kayıt dışı yerleşim yerlerinde yaşıyor.

1950’li yıllarda Dünya nüfusunun üçte birinden azı kentsel alanlarda yaşıyordu. Kentleşme Eğilimi raporlarına göre bilim insanları, 2030 yılına kadar dünyanın yaklaşık üçte ikisinin büyük olasılıkla şehirlerde yaşayacağını söylüyor.

“Habitat bize bulunması çok zor bir fırsat sunuyor: Hiç düzgün bir evi olmayanlara ulaşmak ve onlarla yan yana çalışmak – ama onlarla tamamen eşit bir temelde çalışmak. Bu büyük, küçük bir ilişki değil. Bu bir eşitlik duygusudur.” – Jimmy Carter

Habitat ne demek?

National Geographic Society’ye göre, herhangi bir canlı organizmanın evini yaptığı yer, yaşam alanıdır. Bu habitatın aynı zamanda hayatta kalmak için gereken tüm çevresel koşulları – barınma, su, yiyecek ve alan – yeterli miktarda içermesi gerektiği anlamına gelir.

Bir hayvan için bu, yiyecek bulmak ve toplamak, bir eş seçmek ve başarılı bir şekilde üremek için ihtiyaç duyduğu her şey anlamına gelir. Bir bitki için iyi bir habitat, doğru ışık, hava, su ve toprak kombinasyonunu sağlamalıdır. Örneğin, kumlu topraklara, kuru iklimlere ve parlak güneş ışığına uyum sağlayan dikenli armut kaktüsü çölde iyi yetişir.

Habitatlar, açık bir coğrafi alan veya belirli bir site (örneğin, çürük bir kütük, içi boş bir ağaç veya bir ağaç kabuğunun içi) olabilir. Karasal veya sucul olabilirler. Karasal habitat örnekleri orman, otlak, bozkır ve çöldür. Su habitatları tatlı su, deniz suyu ve acı su alanlarını içerir.

Habitat neden önemlidir?

Başta insanlar, hayvanlar, kuşlar ve bitkiler de dahil olmak üzere bir tür veya bir organizma grubu, yaşamları için hava, yiyecek, su, barınak ve diğer tüm temel gereksinimleri için habitatlarına bağlı olduğundan hayati önem taşır. Bu nedenle, canlılar hayatta kalmak için yavaş yavaş habitatlarına uyum sağlar.

Habitat Yıkımı Nedir?

Habitat tahribatı çevre kirliliği, küresel iklim değişikliği, kaynakların aşırı sömürülmesi, istilacı yabancı türler, hastalıkların yayılması ve artan insan nüfusudan kaynaklanmaktadır.

Habitat tahribi, dünya genelinde bitki ve hayvan türlerinin karşı karşıya olduğu en büyük tehditlerden biridir.

Hayvanların ve bitkilerin hayatta kalması için gerekli koşulların ortadan kaldırılması veya değiştirilmesi olarak tanımlanan habitat tahribi, yalnızca bireysel türleri değil, küresel ekosistemin sağlığını da etkiler.

Habitat kaybı, her zaman olmasa da öncelikle insan kaynaklıdır.

Habitat for Humanity Nedir?

Habitat for Humanity, dünyanın en yoksul topluluklarındaki insanları, kronik olarak insana yakışır konut eksikliğinin üstesinden gelmeleri için güçlendirmek için çalışan, kar amacı gütmeyen ABD’li bir sivil toplum ve bir konut kuruluşudur.

Dünya Habitat Günü Neden Önemlidir?

Evler inşa etmek hayatlar inşa eder; Yaşanacak iyi bir yer, bir aile için uzun süredir var olmayan başarının önündeki engelleri ve fırsatları ortadan kaldırabilir.

Barınma hakkı temel bir ihtiyaçtır. Bu gün, dünyadaki her insanın iyi bir evde yaşamayı hak ettiği çok önemli mesajı iletmektedir.

Sürdürülebilir yaşam da bir odak noktasıdır. Dünya sadece barınak inşa etmeye odaklanmakla kalmıyor, aynı zamanda mevcut kentleşmenin gelecekteki konutlar üzerindeki çevresel etkisini de araştırıyor. Her girişimle, dünyayı geleceğin vatandaşları için daha iyi bir yer haline getirmeye çalışmak zorundayız.

Bugün bir milyardan fazla insan yetersiz konutlara sahip aşırı kalabalık yerleşim yerlerinde yaşıyor ve bu sayı her geçen gün artıyor. Günün ana fikri, şehirlerimizin durumu ve yeterli barınma temel evrensel hakkı üzerinde düşünmek ve dünyaya insan habitatının geleceği için toplu sorumluluğu hatırlatmaktır.

Amacımız, dünya liderlerini şehirlerimizin, kasabalarımızın ve köylerimizin sağlıklı, güvenli, adil ve sürdürülebilir olması gerektiğine ikna etmektir. – Wally N’Dow

2024 Dünya Habitat Günü Ne Zaman?

Her yıl ekim ayının ilk pazartesi günü kentlerin ve kasabaların durumunu göz önüne almak için kutlanır. Dünya Habitat Günü ilk olarak 1985 yılında Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği tarafından kararlaştırılmış ve ilk 1986 yılında kutlanmaya başlanılmıştır.

7 Ekim 2024 Pazartesi kutlanacak olan Dünya Habitat Günü (World Habitat Day), geleceğin şehir merkezlerinin düzgün konutlarla ve sürdürülebilir yaşam alanlarıyla olduğunu görmeye kendini adamış durumda…

• 2024 – 7 Ekim Pazartesi
• 2025 – 6 Ekim Pazartesi
• 2026 – 5 Ekim Pazartesi

110 ülkede 7 ayrı dilde canlı olarak yayınlanacak 3 Ekim Dünya Habitat Günü; New York, Şanghay , Londra, Dubai, Brüksel ve Washington DC gibi birçok şehrin ardından “Kimse Geride Kalmasın” temasında binlerce kişinin katılımıyla Balıkesir’de düzenleniyor

Bu yazılar da ilginizi çekebilir; 

• 31 Ekim Dünya Şehirler Günü
• 8 Kasım Dünya Şehircilik Günü
• Dünya Tasarruf Günü
• En Güvenli Şehirler Listesi