2025 Dünya Gönüllü Kan Bağışçıları Günü nedir, ne zaman kutlanır? Gönüllü Kan Bağışçısı ne demek? Neden Dünya Gönüllü Kan Bağışçıları gününü kutlarız? İlk Dünya Kan Bağışçıları Günü ne zaman kutlandı? Kan Bağışçıları Günü’nün amacı ve önemi, ortaya çıkış kökeni, hikayesi ve tarihçesi nedir?
Kan günü ne zaman? 2025 Dünya Kan Bağışçıları Günü teması nedir? 14 Haziran Dünya Kan Bağışçıları Günü 2025 Dünya Kan Günü’ne hangi ülke ev sahipliği yapacak? Kan bağışını nereye yapabilirim? Hangi kan grubu hangisine verir? 0 Rh pozitif kan grubu kolay bulunur mu? Hangi kan grubu herkesten kan alabilir? Kan Vermenin Faydaları Nelerdir?
14 Haziran Dünya Kan Bağışçıları Günü
Her yıl 14 Haziran’da dünyanın dört bir yanındaki kuruluşlar Dünya Kan Bağışçısı Günü’nü kutluyor. Kan bağışı bir dayanışma eylemidir. Kullanım alanları sanıldığından çok daha çeşitli olduğundan kan bağışının sağlık sektörü için ne anlama geldiği konusunda farkındalık yaratan bir etkinliktir. Plazma tedavilerinden araştırmalara ve acil kullanımlara kadar kan bağışı, çeşitli vesilelerle dünyaya yardım eden önemli bir köşe taşı olmuştur.
Dünya Kan Bağışçısı Günü ilk kez 2004 yılında kutlandı ve ardından 2005 yılında elli sekizinci Dünya Sağlık Asamblesi tarafından yıllık küresel bir olay olarak ilan edildi. Dünya Sağlık Örgütü, Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu’nun ortak girişimidir ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirlenen 11 resmi küresel halk sağlığı kampanyasından biridir.
Dünya Kan Bağışçısı Günü’nün amaçları arasında; güvenli kan ve kan ürünlerinin mevcudiyeti ve uygun kullanımı ve daha fazla insanın düzenli gönüllü ücretsiz kan bağışı taahhüdü verme ihtiyacı hakkında dünya çapında daha geniş bir farkındalık yaratmak bulunmaktadır.
- Güvenli kan ve kan ürünlerine duyulan ihtiyaç konusunda küresel farkındalık yaratmak;
- Gönüllü, ücretsiz kan bağışçılarının ulusal sağlık sistemlerine yaptıkları kritik katkıyı vurgulamak;
- Ulusal ve yerel kampanyalarla birlikte gönüllü kan bağışı programlarını güçlendirmeleri ve genişletmeleri için ulusal kan nakli hizmetlerini, kan bağışçı kuruluşlarını ve diğer sivil toplum kuruluşlarını desteklemek.
Dünya Gönüllü Kan Bağışçıları Günü ayrıca, gönüllü, ücretsiz kan bağışçılarından kan toplanmasını artırmak ve kana erişimi ve buna ihtiyaç duyanların transfüzyonunu yönetmek için yeterli kaynakları sağlamak için hükümetleri ve ulusal sağlık yetkililerini harekete geçirme fırsatı sunmaktadır.
2025 Dünya Kan Bağışçıları Günü ne zaman, hangi güne denk geliyor?
Her yıl 14 Haziran’da dünyanın dört bir yanındaki kuruluşlar Dünya Gönüllü Kan Bağışçıları Günü’nü kutlar. Kan bağışı sadece kan nakli için değil, sağlık sektörü için başka birçok faydası da vardır. 2025 itibariyle Dünya Gönüllü Kan Bağışçıları Günü ise 14 Haziran Cumartesi gününe denk geliyor.
- 2025 – 14 Haziran Cumartesi
- 2026 – 14 Haziran Pazar
Dünya kan bağışçısı günü etkinlikleri için ev sahibi
Cezayir, Ulusal Kan Merkezi aracılığıyla 2023 Dünya Kan Bağışçısı Günü’ne ev sahipliği yapacak. 14 Haziran 2023 Dünya Kan Bağışçıları Günü yine tüm dünyada kutlanacak. 2005 yılında Dünya Sağlık Asamblesi tarafından resmi olarak yıllık bir etkinlik olarak belirlenen Gün, dünyanın dört bir yanındaki gönüllü kan bağışçılarını kan bağışları için kutlamak ve onlara teşekkür etmek için özel bir fırsat sunuyor
Dünya Kan Bağışı Günü Tarihçesi
Kan bağışının tarihi, çok az anlaşılmış bilim ve çok erken araştırmalar kullanılarak yapılan ilk transfüzyonlarla çok eskilere dayanmaktadır. Kan nakline ilişkin kayıtlı kanıtlar 16. yüzyıla kadar uzanmaktadır; ilk kimin denediği ve kimin ilk başarılı olduğu konusunda çok fazla spekülasyon yapılsa da bazı hikayeler kanıtlara dayanıyor ve bazıları uydurulmuş gibi görünüyor. Tıp biliminin gelişimini büyük ölçüde etkileyen bir İngiliz Doktor Richard Lower, 17. yüzyılda bir hayvandan diğerine ilk başarılı kan transfüzyonunu gerçekleştirmesiyle tanınır.
Ancak 1818 yılına kadar bir gelişim bulunmasa da jinekolog olan Dr. James Blundell oldukça başarılı bir girişimde bulundu ve işlemden sonra ölüme yakın olan hastalar geçici iyileşme gösterdi. Blundell süreci geliştirmeye devam etti ve 1829’da Lancet’te “kan nakli yoluyla kurtarılan bir insan hayatı” hakkındaki ilk raporu yayınladı.
Sonrasında ise kan konusunu çevreleyen bilim, bu noktadan sonra yavaş yavaş gelişti, tabuları yıktı ve hayvan deneylerinden hareket etti. Transfüzyon teknolojisindeki ilerlemeden, donörleri en iyi şekilde belirlemek için A- B – O insan kan grubu sistemini keşfeden Karl Landsteiner’e kadar, kan transfüzyonları sağlık konularında ve tıp alanında hızla temel bir konu haline geldi.
Avusturyalı bir biyolog ve doktor Karl Landsteiner’in 1901’deki keşfinden sonra bile, kan bağışlarını güvenli bir şekilde saklama ve muhafaza etme yeteneği, birkaç on yıllık çalışma gerektirdi.
- 14 Haziran 1868; Kan gruplarını sınıflandırma konusundaki çalışmaları nedeniyle 1930 yılında Nobel Tıp Ödülü’nü kazanan Karl Landsteiner’in doğum günüdür.
Birinci Dünya Savaşı sonrasında 1920’lerde, artan kan ihtiyacına yardım etmesi istendi ve gönüllü bağış ve tarama sürecinin ilk sistemini geliştirdi. 1941’e kadar ABD’deki Kızıl Haç, ABD hükümetinin talebi üzerine bağışçılardan aktif olarak kan toplamaya başlamadı.
2000 yılında kan bağışı ve kan naklinin güvenliğine odaklanan Dünya Sağlık Günü’nün başarısının ardından, dünyanın dört bir yanından ülkelerin sağlık bakanları Mayıs 2005’te 58. Dünya Sağlık Asamblesi sırasında, Dünya Kan Bağışçısı Günü’nü her 14 Haziran’da anmak ve Landsteiner’in doğum gününü seçerek yıllık bir etkinlik olarak belirlemek için oybirliğiyle bir açıklama yaptılar.
Dünya Kan Bağışçısı Günü, sağlık endüstrisini istikrarlı bir tedarikle tutmak için önemli olan düzenli kan bağışı ihtiyacı konusunda farkındalık yaratmayı, yeni teknolojiler ve bağışlananların kullanımları için araştırma ve geliştirmede çalışan tıp profesyonellerinin sıkı çalışmasını kutlamayı amaçlıyor.
Bu gün aynı zamanda bağışçılara hizmetleri, hayat kurtarma ve dünyayı daha iyi bir yer haline getirme konusundaki kararlılıkları için teşekkür etmek için kutlanır.
Dünya Kan Bağışçısı Günü Teması
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından belirlenen kampanyanın odak noktası “Kan ver, plazma ver, hayatı paylaş, sık sık paylaş”
Bu yılki kampanyanın DSÖ tarafından amaçlanan özel hedefleri şunlardır:
- Kan nakline bağımlı hastaların yaşam kalitesini dönüştürmek ve dünyanın tüm ülkelerinde güvenli bir kan tedariği oluşturmaya yardımcı olmak için sağlıklı insanları düzenli olarak, güvenli ve mümkün olduğunca sık kan bağışı yapmaya teşvik etmek;
- Tüm popülasyonlar için güvenli kan ürünlerine evrensel erişimi sağlamada gönüllü, karşılıksız düzenli kan ve plazma bağışlarının kritik rollerini vurgulamak;
- Ulusal kan programlarına yatırım yapmak, bunları güçlendirmek ve sürdürmek için hükümetler ve kalkınma ortakları arasında ulusal, bölgesel ve küresel düzeylerde desteği seferber etmek.
2025 Dünya Kan Bağışçıları Günü’nün sloganının tanıtılmasına yardımcı olacak diğer faaliyetler ve etkinlikler arasında bağışçı takdir törenleri, sosyal ağ kampanyaları, özel medya yayınları, bireysel gönüllü kan bağışçılarının yer aldığı sosyal medya paylaşımları, toplantılar ve seminerler, müzik ve sanat etkinlikleri sayılabilir.
Siz de bu yıl 14 Haziran’da kan bağışçılarına teşekkür ederek ve dayanışmayı kutlayabilir ve ikonik anıtları kırmızıya boyayabilirsiniz.
Dünya Gönüllü Kan Bağışçıları Günü Neden Önemlidir?
Kan vermek hayat kurtarır! Kan nakli düzenli bir tıbbi uygulama haline gelmeden önce, yetersiz kan temini nedeniyle hayatlar düzenli olarak kaybediliyordu. Kan bağışları, önceden planlanmış küçük prosedürlerden acil ameliyatlara kadar çok çeşitli tıbbi ihtiyaçları destekler. Kan nakli, kanser hastaları veya anne adaylarının planlı tedavisinin önemli bir parçası olduğu gibi, afetler veya trafik kazaları gibi durumlarda da hayati önem taşıyor.
Kan bağışı hayattır ve her zaman daha fazla kan bağışına ihtiyaç vardır. Kan bağışı hızlı, kolay ve inanılmaz derecede güvenli bir süreçtir, ancak nüfusun sadece küçük bir kısmı düzenli kan bağışçısıdır. Kan bağışı için “uygun” kabul edilen kişilerden sadece yüzde 10’u bunu yapmayı tercih ediyor. Kan bağışı tamamen gönüllü bir süreç olduğundan, Dünya Kan Bağışçıları Günü, “çok fazla kan bağışı” anlamında olamayacağının önemli bir hatırlatıcısıdır.
Ülkemizde de her yıl yaklaşık 3 milyon hasta kan bağışına ihtiyaç duymaktadır. Verdiğiniz 1 ünite kan 3 kişinin hayatını kurtarabilir.
Yeterli kan kaynağına sahip olmak, açıkçası, dünyadaki her ülkede gereklidir. Şu anda birçok gelişmiş ülke, kan ihtiyacının %100’ünü karşılamak için gönüllü, ücretsiz kan bağışlarına güvenmektedir. DSÖ, yakın gelecekte tüm dünyadaki kan bağışlarının tamamen ücretsiz ve gönüllü olmasını sağlamak için çalışmalar yürütmektedir.
Kan ve Kan Bağışı Hakkında 5 İlginç Gerçek
- Sekiz kan grubu vardır. Bunlar A, B, AB ve O’dur ve pozitif veya negatif Rh Faktörü ile adlandırılırlar.
- Ortalama bir yetişkinin yaklaşık 10 litre kanı vardır, ancak tipik bir tam kan bağışı sadece 1 litredir.
- Kan grubu O negatif olan kişiler, herkes tarafından kullanılabilen evrensel kan bağışçılarıdır.
- Vücudun herhangi bir yerinde meydana gelen yaralanma sonucunda açılan yaradan akan kan oksijenle temas ettiğinde kurur ve yaranın kapanmasına sebebiyet verir.
- Tam kan bağışı en yaygın türüdür ve sadece 10-15 dakika sürer. Her 56 günde bir tam kan bağışında bulunabilirsiniz ve mümkün olduğunca sık bağış yapmanız önerilmektedir.
Kan bağışını nereye yapabilirim?
Kan bağışı için birden fazla seçenek ve yer var. İnternette size en yakın Kızılay, hastane veya sağlık kuruluşunu arayıp bir tarih belirleyebilirsiniz. Kan bağışı hızlı ve kolaydır, mümkünse bağış yapmanızı öneririz!
Kan Bağışı Faydaları ve Kriterleri
Tek kaynağı insan olan ve yaşam için zorunlu olan sıvıya kan adı verilir. Kan bağışında bulunmak için yerine getirilmesi gereken ve herkesin bilmediği belirli kriterler vardır. Kuruluşlar, Dünya Kan Bağışçısı Günü’nü teşvik ederken bu konular hakkında bir konuşma başlatmaya teşvik edilir. En önemlisi DSÖ bu günde insanları kan bağışına davet eden bir kampanya düzenlemektedir.
Erişkin kişilerde kemik iliği kan üreten organdır. Tek kaynağının insan olması ve ihtiyaç duyulduğu zaman yerine konacak bir yedeğinin de bulunmaması sebebiyle kan vermek çok önemlidir. Özellikle düzenli kan vermenin pek çok yönden faydası bulunmaktadır.
- Kan bağışı ile vücuttaki kan hücreleri yenilenir ve vücudun daha sağlıklı olması sağlanır.
- Kalp krizi riski yüzde 90 oranında azalır.
- Baş ağrısına iyi geldiği bilinmektedir.
- Stres gibi hastalıklara iyi gelir.
- Yüksek tansiyona iyi gelir.
- Kanda bulunan yüksek yağ oranının düşmesine yardımcı olur.
- Kemik iliğinin yağlanmasını engeller.
- Kan grubu taramasından ücretsiz bir şekilde faydalanılır.
- Vücudun yenilenmesini sağlar.
- Kan verildiğinde kan yapan organlar uyarılır ve kan yapmaya sevk edilir.
Bağışlanan kanın raf ömrü ne kadar?
Kan bileşenlerinin saklanabilecekleri farklı süreler vardır. Kırmızı kan hücreleri 42 güne kadar saklanabilir; plazma dondurulduğunda bir yıl dayanabilir ve trombositler sadece beş gün saklanabilir; bu nedenle düzenli bir bağış oranı tutmak önemlidir.
Kaç kan grubu var?
4 ana kan grubu (kan türleri) vardır; bunlar A, B, AB ve O. Kan grubu, ebeveynlerden miras alınan genler tarafından belirlenir. Her grup ya Rh pozitif ya da Rh negatif olabildiğinden, yani toplamda 8 farklı kan grubu sınıflandırılmıştır.
Zor bulunan kan grubu hangisi?
AB negatif sekiz ana kan grubu arasında en nadir görülenidir ve donörlerimizin sadece %1’inde var. Nadir olmasına rağmen, AB negatif kan talebi düşüktür ve AB negatif kanı olan donör bulmakta zorlanmıyoruz. Ülkemizde en çok rastlanan kan grubu “A Rh Pozitif”, en az rastlanan grup ise “AB Rh Negatif” kan grubudur.
En yaygın olarak tanınan kan grupları A pozitif, A negatif, B pozitif, B negatif, AB pozitif, AB negatif, O pozitif ve O negatiftir.
Rh Ne Demek?
Rh kan grubu sistemi bir insan kan grubu sistemidir. Rhesus (Rh) faktörü, kırmızı kan hücrelerinin yüzeyinde bulunan kalıtsal bir proteindir. Kanınızda protein varsa, Rh pozitifsiniz. Kanınız proteinden yoksunsa, Rh negatifsiniz. Rh pozitif en yaygın kan grubudur.
Rhesus faktörü (Rh) adı, ilk kan serumunu elde etmek için rhesus maymunlarının kanından ekstrakte edilen eritrositlerin kullanımına dayanmaktadır.
Rh negatif kan grubuna sahip olmak bir hastalık değildir ve genellikle sağlığınızı etkilemez. Ancak hamileliğinizi etkileyebilir. Siz Rh negatifseniz ve bebeğiniz Rh pozitifse (Rh uyuşmazlığı) hamileliğinizin özel bakıma ihtiyacı vardır. Bir bebek Rh faktörünü her iki ebeveynden de alabilir.
1 ünite kan ne kadar?
Her kan bağışında sadece 1 ünite kan bağışlanmaktadır ve kan alma işlemi yaklaşık 4-8 dk sürer. 1 ünite kan yaklaşık 450 ml ±%10 ‘dir.
Hangi kan grubu kimlerden kan alabilir?
- 0 grubu: Sadece 0 tipi kanı alabilir.
- A grubu: 0 ve A grubundan kan alabilir.
- B grubu: 0 ve B grubundan kan alabilir.
- AB grubu: 0, A, B ve AB gruplarından kan alabilir.
Rh (+) kanı olanlar Rh (+) veya Rh (-) kan alabilirler.
Rh (-) kanı olanlar sadece Rh (-) kan alabilirler.
Hangi kan grubu kimlere kan verebilir?
0 grubu, Evrensel olarak genel verici olarak tanımlanır ve kan merkezleri için en değerli kan grubudur. Antijen içermediği için her gruba güvenle verilebilir.
- A grubu: A ve AB grubuna,
- B grubu: B ve AB grubuna,
- AB grubu: Yalnızca AB’ye verebilir.
Rh faktörüne göre; Genel verici 0 Rh (-) ve Genel alıcı AB Rh (+)
Kimler kan verebilir?
Çoğu insan sağlıkları iyiyse kan verebilir. Kan bağışçısı olabilmek için yerine getirilmesi gereken bazı temel şartlar vardır. Aşağıda bazı temel uygunluk yönergeleri verilmiştir:
- Zinde, sağlıklı kişiler
- En az 50 kg ağırlığında olanlar
- 17-66 yaş aralığındakiler
- Erkekler çoğu zaman ideal vericidirler çünkü vücut ağırlıkları sayesinde uygun demir seviyelerine sahiptirler.
- Erkekler 12 haftada bir, kadınlar 16 haftada bir kan verebilir.
Soğuk algınlığı, grip, boğaz ağrısı, uçuk, ülser veya başka bir enfeksiyonunuz varsa bağış yapamazsınız.
Son zamanlarda dövme veya piercing yaptırdıysanız, işlem tarihinden itibaren 6 ay boyunca bağışta bulunamazsınız. Vücut piercingi kayıtlı bir sağlık uzmanı tarafından yapıldıysa ve herhangi bir iltihap tamamen geçtiyse, 12 saat sonra kan bağışında bulunabilirsiniz.
Küçük bir işlem için dahi olsa dişçiyi ziyaret ettiyseniz, bağışta bulunmadan önce 24 saat beklemelisiniz; daha kapsamlı bir diş tedavisi gördüyseniz bir ay bekleyin.
Kan bağışı için gereken minimum hemoglobin düzeyini karşılamıyorsanız Kan bağışı yapmamalısınız
Bu yazılar da ilginizi çekebilir;
- Dünya İlk Yardım Günü
- Kan vermek orucu bozar mı?
- Dünya Ms Günü
- Dünya Kanser Günü
- Dünya Verem Günü
- 2 Nisan Otizm Farkındalık Günü
- Haziran Ayı Özel Günler ve Haftalar
