Dünya Okyanus Günü 2024

2024 Dünya Okyanus Günü ne zaman, hangi güne denk geliyor? Okyanus Günü nedir, neden kutlarız? Okyanusların gezegenimiz için yeri ve önemi nedir? Okyanusları neden korumalıyız? Okyanusları korumak neden önemlidir? Okyanusları neden önemsemeliyiz? Dünyada kaç okyanus vardır ve isimleri nelerdir?

Dünya Okyanus Günü

Okyanus Projesi (The Ocean Project), son 18 yıldır 8 Haziran Dünya Okyanuslar Günü’nü koordine ediyor. Bu çok önemli bir çevre sorunudur. Derin mavi sulardan hem gıdaları hem de ilaçları alıyoruz ve iklimi kontrol altında tutmaya yardımcı oluyor. Elbette bir de suyun “dünyanın akciğerleri” olmasıyla ilgili bir konu var. Soluduğumuz oksijenin çoğu okyanustan geliyor. Çünkü okyanuslar, gezegendeki oksijenin en az %50’sini üretir.

Her zaman dalgaların içimize biraz huzur verdiğini ve ferahlık hissi uyandırdığını hissettik. Ancak, onu korumak için gerekli adımları atmazsak, çok daha fazlasını kaybedebiliriz.

Dünya Okyanus Günü Tarihi

Bu gün resmi şekilde ilk kez 2008 yılında kabul edilmiştir. ‘Dünya Okyanus Günü’ kavramı ise ilk olarak Birleşmiş Milletler tarafından 1992’de Rio de Janeiro’daki Dünya Zirvesi’nde, dünyamızın ortak okyanusunu ve denizle olan kişisel bağımızı kutlamanın ve aynı zamanda okyanusun hayati rolü hakkında farkındalık yaratmanın bir yolu olarak önerildi. Fakat resmi olarak tanınmamıştı.

Dünyamızda oldukça önemli bir yere sahip okyanuslara dikkat çekmek, okyanusun hayatımızda oynadığı rolü ve insanların onu korumaya yardımcı olabilecekleri önemli yolları teşvik etmek amacıyla BM Genel Kurulu 5 Aralık 2008 tarih ve 63/111 sayılı kararıyla 8 Haziran’ı Dünya Okyanuslar Günü olarak belirlemiştir.

2016 yılında ise Dünya Okyanus Günü Gençlik Dayanışma Konseyi ve Çok Yıllı Koruma Eylemi Odağı olarak plastik kirliliğini önleme ve çözümlerini geliştirme etkinlikleri başladı. 2019 yılında 140’tan fazla ülkede etkinlikler düzenlendi.

Günümüzde ise artarak devam eden farkındalık, okyanuslarımızı korumaya, biyolojik çeşitliliğe ve iklim değişikliğine karşı direnç oluşturmaya odaklanarak dünya çapında kutlamalar devam etmektedir.

Dünya Okyanus Günü teması; “Yeni Derinlikleri Uyandırın”

Okyanuslar gezegenin %70’inden fazlasını kaplıyor. İnsanlığın ve dünyadaki diğer tüm organizmaların geçimini destekleyen yaşam kaynağımızdır.

Okyanus, gezegendeki oksijenin en az %50’sini üretiyor, dünyadaki biyolojik çeşitliliğin çoğuna ev sahipliği yapıyor ve dünya çapında bir milyardan fazla insanın ana protein kaynağıdır. Bahsetmeye bile gerek yok, okyanus ekonomimizin anahtarıdır; 2030 yılına kadar tahminen 40 milyon kişi okyanusa dayalı endüstrilerde istihdam edilecektir.

Tüm faydalarına rağmen okyanusun artık desteğe ihtiyacı var.

Büyük balık popülasyonlarının %90’ının tükenmesi ve mercan kayalıklarının %50’sinin yok olmasıyla birlikte, okyanuslardan yenilenebilecek olandan daha fazlasını alıyoruz. Okyanusla, artık bereketini tüketmeyen, bunun yerine canlılığını geri kazandıran ve ona yeni bir hayat getiren yeni bir denge yaratmak için birlikte çalışmalıyız.

Birleşmiş Milletler tarafından 2024 Dünya Okyanus Günü’nün teması “Yeni Derinlikleri Uyandır” olarak belirlendi. BM, okyanuslarla ilişkimizin nasıl ihtiyaç duyduğunu göstermek için karar vericiler, yerli liderler, bilim adamları, özel sektör yöneticileri, sivil toplum, ünlüler ve gençlik aktivistleriyle güçlerini birleştiriyor. Bugüne kadarki çabalarımız sadece yüzeyde kaldığı için acilen değişmemiz gerekiyor. Okyanusa yönelik yaygın ivmeyi harekete geçirmek için yeni derinlikleri uyandırmamız gerekiyor.

BM Genel Sekreteri António Guterres, 8 Haziran Okyanus Günü’ne özel şöyle bir mesaj paylaştı;

Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ve iklim değişikliğine ilişkin Paris Anlaşması’nın hedeflerine ulaşmak, okyanusu canlandırmak için acilen toplu eyleme ihtiyacımız olduğunu anlamanın zamanı geldi. Bu, deniz ortamıyla ilişkimizde yeni bir denge bulmak anlamına geliyor. İklim değişikliği denizlerin yükselmesini tetikliyor ve gelişmekte olan küçük ada devletlerinin ve kıyı nüfuslarının varlığını tehdit ediyor 

Okyanuslar neden önemlidir?

Dünya yüzeyinin dörtte üçünü kaplayan okyanuslar, Dünya suyunun yüzde 97’sini içerir ve hacim olarak gezegendeki yaşam alanının yüzde 99’unu temsil eder.

Gezegenimizdeki okyanuslar, sıcaklıkları, biyolojik çeşitlikleri, madde yapısını, akıntıları ve yaşamları Dünya’yı insanlık için yaşanabilir kılan küresel sistemleri dengeler.

Yağmur ve içme suyumuz, hava durumu, iklim, kıyı şeridi, yiyeceğimizin çoğu ve hatta soluduğumuz havadaki oksijenin tümü nihayetinde deniz ve okyanuslar tarafından sağlanır ve düzenlenir. Tarih boyunca okyanuslar ve denizler, ticaret ve ulaşım için hayati öneme sahip olmuşlardır.

Neden Dünya Okyanus Günü’nü kutluyoruz?

Çünkü okyanuslarımızın korunmaya ihtiyacı var. Çünkü okyanuslarımız krizde. Terk edilmiş balık ağları, aşırı avlanma ve iklim değişikliğinin etkileri gibi kirlilik tehdidi altındalar.

• Okyanuslar gezegenin %70’ini kaplar ve yaşamı destekler.
• Aldığımız her saniye nefes okyanustan geliyor
• Okyanuslar milyarlarca insanı besliyor
• Okyanuslarımız dünyadaki biyolojik çeşitliliğin %80’ine ev sahipliği yapıyor.

2024 Okyanus Günü ne zaman, hangi güne denk geliyor?

Her yıl 8 Haziran günü, gezegenin kalbi olan okyanuslarımızı karşı karşıya olduğu tehlikelerden korumak ve eski haline getirmek için Dünya Okyanus Günü’nü kutluyoruz. Bu yıl ise Dünya Okyanus Günü 8 Haziran Perşembe gününe denk geliyor.

• 2024 – 8 Haziran Cumartesi
• 2025 – 8 Haziran Pazar
• 2026 – 8 Haziran Pazartesi

Okyanuslar bize hava, yiyecek, ilaç, ulaşım, eğlence ve ekonomik faydalar sağlayarak bizi ayakta tutar. Birlikte çalışarak,  ortak okyanusumuzu ve iklimimizi koruyabilir ve onarabiliriz ve koruyacağız.

Aynı amaç ve hedef doğrultusunda benzer bir gün olarak Uluslararası Balina Avcılığı Komisyonu tarafından oluşturulan ve kutlanan Dünya Balina ve Yunus Günü, her yıl 23 Temmuz’da kutlanır.

Dünya üzerinde kaç okyanus var?

Tek bir küresel okyanus olmasına rağmen, Dünya’nın yüzde 71’ini kaplayan geniş su kütlesi coğrafi olarak farklı adlandırılmış bölgelere bölünmüştür. Bu bölgeler arasındaki sınırlar, çeşitli tarihsel, kültürel, coğrafi ve bilimsel nedenlerle zaman içinde gelişmiştir.

Tarihsel olarak, adlandırılmış dört okyanus vardır: Atlantik, Pasifik, Hint ve Arktik. Bununla birlikte, ABD dahil çoğu ülke artık Güney’i (Antarktika) beşinci okyanus olarak tanıyor.

Güney Okyanusu, ‘en yeni’ adlı okyanustur. ABD Coğrafi İsimler Kurulu tarafından Antarktika kıyılarından 60 derece güneydeki enlem çizgisine kadar uzanan su kütlesi olarak kabul edilmektedir.

Okyanusları korumak için ne yapmalıyız?

Hepimiz okyanusların korunmasına yardımcı olabiliriz. İşte okyanusumuza yardım etmek için yapabileceğiniz bazı basit şeyler.

1. Suyu Koruyun; Daha az su kullanın, böylece aşırı atık su okyanusa akmaz.
2. Kirleticileri Azaltın; Toksik olmayan kimyasalları seçin ve herbisitleri, böcek ilaçlarını ve temizlik ürünlerini uygun şekilde çöplere atın.
3. Plastik Atıkları Azaltın; Plastik veya tek kullanımlık plastiklerden kaçının. Daha az plastik satın alın veya yeniden kullanılabilir bir çanta tercih edin.
4. Sürdürülebilir deniz ürünlerini seçin. Sadece sürdürülebilir balıkçılıktan elde edilen deniz ürünlerini yiyin.
5. Plajda ve toplumunuzda temizlik için gönüllü olun, temizliklerine katılın.

Bu ve benzer etkinlikleri, çevre duyarlılığı haberlerini yaymaya yardım edin!

Bu yazılar da ilginizi çekebilir;

• Dünya Çevre Günü
• 14 Nisan Dünya Yunus Günü
• Dünya Balina Günü
• Evcil Hayvan Günü
• Dünya Su Günü
• 21 Kasım Dünya Balıkçılık Günü