2024 Dünya Süt Günü nedir, ne zaman kutlanır? Neden Süt gününü kutlarız? Süt günü neden özel bir gün? Dünya Süt Günü neden önemlidir ve neden seviyoruz? 1 Haziran Dünya Süt Günü kısaca nasıl ortaya çıktı tarihçesi, kökeni nedir?
Dünya Süt Günü 21 Mayıs mı 1 Haziran mı? 2024 Dünya Süt Günü teması nedir? İnsanlar neden sütü tercih eder? Süt içmek neden bu kadar faydalı? Sütün besin değerleri nedir? En çok süt üretimi yapan ülkeler hangileri? Türkiye süt üretiminde kaçıncı sırada?
Dünya Süt Günü
1 Haziran Dünya Süt Günü, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü tarafından belirlenen, uluslararası bir gündür.
Soğuk bir bardak sütten, kızarmış ekmeklerin üzerine kusursuzca yayılan tereyağından veya bir kase dolusu dondurmadan daha fazlasıyla birlikte Dünya Süt Günü her şeyi kutluyor! Gün, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü tarafından süt endüstrisini kutlamak ve sütü küresel olarak önemli bir gıda olarak tanımak için organize edildi. Dünya Süt Günü, dünyanın her yerinde lezzetli olmasının yanı sıra, sütün ne kadar besleyici, uygun fiyatlı ve erişilebilir olduğu konusunda bir farkındalık başlatmayı amaçlıyor.
Dünya Süt Günü, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından sütün küresel bir gıda olarak önemini kabul etmek için kurulan bir gündür. 2001’den beri her yıl 1 Haziran’da kutlanmaktadır. Gün, süt sektörü ile bağlantılı faaliyetlere dikkat çekmek için bir fırsat sağlamayı amaçlamaktadır.
Süt Günü ve Sütün Tarihi
Bugün, çok eski bir soruya cevap vermeye çalışıyoruz: Süt içen ilk adam ne düşünüyordu? Düşünceleri zamanın esiri olmuş olsa da, sütün ilk insanlar için nasıl popüler ve istikrarlı bir beslenme kaynağı haline geldiği hakkında biraz bilgimiz var.
İnsanlar, MÖ 9000-7000 civarında Neolitik çağda hayvanlar evcilleştirildiğinde süt içmeye başlamış olsa da, bu yaştan önceki tüm insanlık tarihi boyunca yetişkinlerde laktoz toleransı kaybolmuştur. Daha sonraki bir genetik mutasyon süt içmemize izin verene kadar, ilk insanlar çoğunlukla daha kolay sindirilebilen fermente süt ürünleri tükettiler.
Süt, birçok kültürde hem manevi hem de mantıksal nedenlerle önemli hale geldi. Örneğin, eski Mısırlılar, Yunanlılar ve Sümerler için süt mitolojide önemli bir unsurdu. Batı Afrika’daki bazı insanlar, evrenin tek bir damla sütle başladığına inanıyordu. 1300’lü yıllarda Moğollar, uzun yolculuklarda kendilerini besleyecek ve yeniden yapılandırılacak olan kurutulmuş at sütü ile seyahat ederlerdi.
Süte tapıldığı kadar gülünç durumlar da olmuştur. İlk Japon Budistleri tereyağı tüketenlerle alay ederken, Kuzey Avrupalıların ren geyiği sütü tüketmelerinin iğrenç olduğu düşünülüyordu. Roma’da sütün düşük sınıf bir içecek olduğu, yalnızca başka seçeneği olmayan çiftçiler tarafından tüketildiği düşünülüyordu.
Süt tarihinde bir sonraki bölüm sanayileşme ile birlikte geliyor. Çoğu ülke ve kültür sütü benimsemiş olsa da, pek çok yer sütün tadını çıkaracak çiftliklere yeterince yakın değildi.
Zamanla kırsal ithalat, sütü büyük bir pazara dönüştürdü. Tarih içinde sütün toplumumuz üzerinde açıkça büyük bir etkisi oldu, ancak son yıllarda talebi ve üretimi çarpıcı bir şekilde değişti. 2016’da birçok ülkede süt aşırı üretildi ve Çin dahil birçok ülke süt ithalatını durdurdu. Son yıllarda, trendler alternatif, süt ürünü olmayan sütlere doğru kaydığı için birçok mandıra iflas başvurusunda bulundu.
Dünya Süt Günü teması
Dünya Süt Günü 2024 teması “Yaşam için Süt Ürünleri: Beslenme, Sürdürülebilirlik, Geçim Kaynakları” olarak belirlenmiştir. BM Gıda ve Tarım Örgütü ayrıca, düşük karbonlu bir süt geleceğinin kurulmasına yardımcı olarak süt üretimini gezegende eski haline getirmeyi amaçlamaktadır.
Bu yılın teması, dünyayı beslemek için kaliteli beslenme sağlamada süt ürünlerinin oynadığı hayati rolü kutlamaya odaklanacak. Süt ürünleri erişilebilir, uygun fiyatlı ve besin açısından yoğun bir gıdadır ve dünya çapında dengeli beslenmenin önemli bir parçasıdır.
Süt sektörünün aşağıdaki konulardaki önemli katkıları hakkında tartışmalar öne çıkıyor:
- İyi yemek, sağlık ve beslenme.
- Çiftçiler topluluklarına, topraklarına ve hayvanlarına sorumlu bir şekilde bakıyor.
- Süt sektöründe sürdürülebilirlik uygulamaları.
- Süt ürünleri ekonomik kalkınmaya ve geçim kaynaklarına nasıl katkıda bulunur?
İnsanlara bu yıl süt endüstrisinin aşağıdakilere önemli katkılarını tartışmalarını tavsiye ediyorlar:
- Süt endüstrisi sürdürülebilirlik faaliyetleri
- Çiftçi topluluklarını, topraklarını ve hayvanlarını önemsemek
- İyi sağlık ve iyi beslenme
- Süt ürünlerinin ekonomik kalkınma ve geçim kaynağı yaratmadaki rolü
Dünya Süt Günü ilk ne zaman başladı?
2001 yılında Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü tarafından sütün küresel bir gıda olarak önemini kabul etmek ve süt sektörünün sorunlarını, geleceğini tartışmak ve çözüm öneri oluşturmak amacıyla Dünya Süt Günü ilan edilmiştir.
2024 Dünya Süt Günü ne zaman, hangi güne denk geliyor?
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), öncülüğünde düzenlenen Dünya Süt Günü, sütün hayatımızdaki ve toplumlarımızdaki önemini vurgulamak ve süt endüstrisine doğrudan dikkat çekmek ve onunla bağlantılı sayısız operasyonu popüler hale getirmek amacıyla her yıl 1 Haziran’da kutlanıyor.
Bu yıl ki Dünya Süt Günü 1 Haziran 2024 Cumartesi gününe denk geliyor.
- 2024 – 1 Haziran Cumartesi
- 2025 – 1 Haziran Pazar
- 2026 – 1 Haziran Pazartesi
1956 yılında Birleşmiş Milletler Uluslararası Sütçülük Federasyonu ile birlikte tüm üye ülkelerde kutlanması kararı aldığı “Dünya Süt Günü” 1991 yılında ülkemizde de kabul edilmiştir. Türkiye’de 21 Mayıs Dünya Süt Günü’nün içinde bulunduğu 21 – 28 Mayıs tarihlerini kapsayan hafta da ‘Süt Haftası’ olarak kutlanmaktadır. Ancak küresel anlamda 2001 yılında Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü kararıyla Dünya Süt Günü her yıl 1 Haziran tarihinde kutlanır.
Okul Sütü Günü ne zaman?
Süt ve süt ürünlerinin tüketiminin teşvik edilmesi, bu konuda toplumda bir bilinç oluşturulması ve okul sütü programlarının faydalarını ve başarısını kutlamak için dünyada her yıl Eylül ayının son Çarşamba günü “Dünya Okul Sütü Günü” olarak kutlanmaktadır. 2024 Dünya Okul Sütü Günü ise 25 Eylül Çarşamba gününe denk geliyor.
Türkiye’de süt üretimi istatistikleri
2022 TUİK verilerine göre Türkiye genelinde Ticari süt işletmelerince 836 bin 959 ton inek sütü toplandı. Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre ticari süt işletmeleri tarafından yapılan tereyağı üretimi %55,7, ayran üretimi %28,6 artarken; inek peyniri üretimi %11,5, yoğurt üretimi %9,7, içme sütü üretimi %8,4 ve toplanan inek sütü miktarı %5,7 azaldı.
Küresel süt üretiminde dünya genelinde 9. sırada yer alan Türkiye’de süt çiftlikleri dünyanın geri kalanına göre nispeten daha küçüktür. Türk ineklerinin süt üretimi son birkaç yılda bir artışa tanık olsa da Türkiye genelinde ticari süt işletmecilerinin toplandığı inek sütü miktarı, 2022 yılı Mart ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 4 azalarak 857 bin 789 tona geriledi.
İnek peyniri üretimi ise martta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 1,7 azalarak 64 bin 345 tona geriledi, ocak-mart döneminde de yıllık bazda yüzde 6 azaldı ve 175 bin 405 ton olarak kayıtlara geçti.
Türkiye’deki başlıca inek sütü üretim merkezleri İzmir ve çevresinde, Balıkesir, Aydın, Çanakkale, Konya, Denizli, Manisa, Edirne, Tekirdağ, Bursa ve Burdur’dur. Ülke ağırlıklı olarak Avrupa Birliği’ne süt ihraç ediyor.
2021 yılında en çok süt üreten ülke hangisidir?
Hindistan, küresel süt üretiminin yüzde 22’si ile dünyanın en büyük süt üreticisidir ve onu Amerika Birleşik Devletleri, Çin, Pakistan ve Brezilya izlemektedir.
Son otuz yılda dünya süt üretimi, 1988’de 530 milyon tondan 2018’de 843 milyon tona çıkarak yüzde 59’dan fazla artmıştır.
Dünya Süt Günü neden önemlidir?
Her ülke ve kültür süt içmese de, büyük çoğunluk süt ve süt ürünlerinden hoşlanır ve birçoğu onu mutfağının önemli bir unsuru haline getirmiştir. Sütün en popüler olduğu ülkelerden bazıları Finlandiya, Hollanda ve İsveç iken, süt Kuzey Kore veya Liberya’da yaygın bir içecek değildir.
Süt besleyicidir. Soğuk veya sıcak sevenler için bir bardak sütün ilk yudumunu, ilk kaşık dondurmayı veya bir fincan sıcak kakaonun sıcacık kucaklaşmasını kim sevmez ki? Çünkü bir fincan süt lezzetiyle birlikte, 8 gramdan fazla protein ve 7 grama kadar yağ sağlar. Kendinizi tok ve rahat hissetmenize yardımcı olur.
Süt, dünyadaki en besleyici içeceklerden biridir. Annemizin her zaman sütün kemiklerimizin büyümesine yardımcı olduğunu söylediğini biliyoruz, ancak süt aslında bundan çok daha fazla fayda sağlıyor. Rutin olarak az tüketilen besinler olan kalsiyum, D vitamini ve potasyum ile doludur. Sadece yüksek kaliteli protein açısından zengin değil, aynı zamanda kalsiyum, B12 vitamini ve riboflavin gibi mükemmel bir vitamin ve mineral kaynağıdır. Bu nedenle süt, osteoporoz riskinizi azaltabilir ve kan basıncını düşürebilir.
Peki sütün tadını güzel yapan nedir? Basitçe anlatmak gerekirse, vücut sütteki kazein adı verilen proteini sindirdiğinde, kasomorfin adı verilen bir parça beyne rahatlık hissi uyandıran bir sinyal gönderir. Bu nedenle hiçbir şey bir bebeği sütten daha hızlı veya daha iyi yatıştıramaz.
En lezzetli inek sütü, sağlıklı beslenen hayvanlardan gelir. Güçlü yem, tatların süte geçmesine neden olabilir. Bunun tersi olarak bakteriler kirli bir tada yol açabilir, bu nedenle temiz ahırlar ve kimyasal kalıntıları temizlenmiş sterilize edilmiş ekipman önemli bir rol oynar. Yüksek somatik hücre sayısı da sulandırılmış süt üretimine yol açabilir.
1 bardak sütte kaç kalori var?
1 Su Bardağı Süt (Tam Yağlı) 124,00 kaloridir. Tam Yağlı süt içeriğinde 10,84 Karbonhidrat(g), 6,66 Protein (g), 6,66 yağ (g), 104,00 Sodyum (mg), 250,00 Kalsiyum (mg), 250,00 A Vitamini (ui), 1,00 C Vitamin (mg) bulunur.
Süt şişmanlatır mı?
Bu sorunun basit bir cevabı HAYIR. Süt kilo almaya yol açmaz, aslında biraz kilo vermenize yardımcı olabilir. Süt sağlıklıdır ve kas gelişimi ve kas büyümesi için gerekli bir besin olan yüksek kaliteli bir protein kaynağıdır.
Çok süt içmek doğru mu?
Süt sağlıklı ve besleyici olabilir, ancak günde çok fazla içmek sağlığı daha iyi hale getireceğini garanti etmez. Süt ne kadar sağlıklı bir şey olsa bile, herhangi bir şeyin aşırı alımı zararlıdır. İsveç’te yapılan bir araştırmaya göre, günde üç veya daha fazla bardak süt içmek, ölüm ve kırık riskinin artmasıyla bağlantılı olabilir.
Süt sivilce yapar mı?
Yoğurt veya peynirin sivilceleri artırdığına dair hiçbir kanıt yoktur. İnek sütü akne geliştirme riskini artırabilirken, yoğurt veya peynir gibi sütten yapılan ürünlerin daha fazla sivilceye yol açtığına dair hiçbir çalışma bulunamamıştır.
Laktoz Nedir?
Laktoz, sütte bulunan, sütün buharlaşmasıyla glikoz ve galaktozun bir araya gelmesiyle kristal durumunda toplanan şekerdir. Aynı zamanda ismi ‘Süt şekeri’ olarak da bilinir. Enerji verici özelliği de olan laktoz, insanların mide hassasiyetine göre farklı ve beklenmeyen etkiler de gösterebilir.
Laktoz, sütteki ana karbonhidrattır ve laktoz intoleransı, vücudun şişkinlik, kusma ve hatta ishal gibi farklı semptomlara neden olabilen laktozu parçalayamamasıdır. Ne yazık ki, bu nadir görülen bir durum değildir; aslında, yetişkinlerin büyük çoğunluğu (yaklaşık %65 ila %70) laktoz intoleransıdır.
Laktoz intoleransı, ince bağırsağımızda bulunan “laktaz” isimli sindirim enziminin görevini yeterince yapamaması sonucu ortaya çıkan bir alerji türüdür. Laktaz, yiyecek ve içeceklerdeki laktozu parçalamakla görevlidir; böylece vücudumuz onu sindirebilir.
Süt, kemiklerin gelişimi için son derece önemli olan çok miktarda kalsiyum içerir ve ayrıca güçlü dişler ve sinir sinyalleri sağlamak için de gereklidir. Bununla birlikte, sütün kalsiyum açısından zengin olmasına rağmen, dünyadaki birçok yetişkin, kalsiyum eksikliğinin üstesinden gelmek için kalsiyum takviyelerine güvenmek zorundadır. Bunun nedenlerinden biri laktoz intoleransıdır.
Bu yazılarda ilginizi çekebilir;
- Çikolata Günü
- Dünya Su Günü
- Dünya Sağlık Günü
- 16 Ekim Dünya Gıda Günü
- Nadir Hastalıklar Günü
- Mayıs Ayı Özel Günler ve Haftalar
- Haziran Ayı Belirli Gün ve Haftalar
