4 Aralık Dünya Yaban Hayatı Koruma Günü

Dünya Yaban Hayatı Koruma Günü nedir, ne zaman kutlanıyor? Yaban Hayatı Koruma Günü neden önemlidir ve niçin kutlanır? 4 Aralık 2024 Dünya Yaban Hayatı Koruma Günü anlam ve önemi nedir?

Yaban hayatı koruma, nesli tükenmekte olan ve nesli tükenmek üzere olan türlerin doğal yaşam alanlarını koruyarak koruma eylemidir. Bu sayede koruma çalışmaları, dünya çapında nesli tükenme tehlikesiyle kaşı karşıya olan türlerin iyileşmesine ve canlanmasına yol açıyor.

Peki Neden 4 Aralık Yaban Hayatı Koruma Günü olarak kutlanır? 4 Aralık Dünya Yaban Hayatı Koruma Günü nasıl ortaya çıktı ve ne zaman ilan edildi? İşte 2012 yılından itibaren tüm dünyada kutlanan Yaban Hayatı Koruma kökeni, tarihçesi ve hakkında bilmeniz gerekenler…

Dünya Yaban Hayatı Koruma Günü

2012’den beri her yıl 4 Aralık’ta kutlanan Dünya Yaban Hayatı Koruma Günü, nesli tükenme tehlikesi altında olan türleri korumayı amaçlıyor. Peki sizce dünyadaki en istilacı tür hangisidir? Maymunlar mı? Kedi balığı? Çekirgeler mi, yoksa biz insanlar mı?

Üzücü gerçek şu ki, dünyanın en sevilen, güzel ve büyüleyici türleri, istediklerini elde etmek için hiçbir şeyden vazgeçmeyen yaygın ve tehlikeli suç şebekeleri insanlar tarafından katlediliyor.

Doğanın en muhteşem canlıları, bazı insanların açgözlülüğü nedeniyle nesli tükenmekte veya yok olmanın eşiğine getirilmekte… Bu da yaban hayatı ekosisteminde onarılamaz zararlara yol açmaktadır.

Dünya Yaban Hayatı Koruma Günü, gezegenin vahşi yaşam biyolojik çeşitlilik dengesini tehdit eden sorunlar söz konusu olduğunda farkında olmak, düşünmek ve harekete geçmek için bir fırsattır.

Yasadışı vahşi yaşam ticareti için kaçak avlanma, hayvan parçalarına ve ürünlerine olan talebin (genellikle dişleri, derileri ve boynuzları için) etkisiyle insanlar kaçak avlanıyor ve çeşitli vahşi yaşam türlerini yok olma eşiğine kadar katlediyor.

İnsan faaliyetleri nedeniyle, mevcut türlerin yok olma oranlarının, arka plandaki çevre ve iklim etkileri oranından yaklaşık 1000 kat daha fazla olduğu tahmin edilmektedir

Dünyanın doğal ekosistemine insan müdahalesi yüzyıllardır devam etmekte. Modern dünyada, insanlar dünyanın farklı yerlerine seyahat edip yerleştikçe, tarım için arazileri yok ettiler, gemi yapımı için ormanları kestiler ve para için avlanmaya ve tuzak kurmaya başladılar. Yıllar geçtikçe, vahşi yaşam avcılığı, kaçak avlanma daha yaygın hale geldi ve yaban hayatı popülasyonları dünya genelinde azalmaya başladı.

Yaban hayatı koruma alanında, hükümetler dışı organizasyonlar arasında en önde gelenlerden biri olan Dünya Doğayı Koruma Vakfı (World Wide Fund for Nature WWF) 1961 yılında kurulmuş bir sivil toplum kuruluşudur. WWF, dünya çapında desteklediği 2000 koruma projesi ve 4000’e yakın çalışanıyla dünyanın en büyük çevre kuruluşu konumundadır. Projelerini 100’ü aşkın ülkede, iklim değişikliği, ormanlar, tatlısular, denizler, türler ve sürdürülebilirlik ana başlıkları altında gerçekleştirmektedir.

Tarihçesi

Yaban hayatı koruma çağrısı 1900’lerde başladı. O sırada bizonun nesli neredeyse tükendi ve yolcu güvercini ortadan kayboldu. Bu iki olay halkı yok olma kavramıyla tanıştırdı.

Yıllar boyunca, yaban hayatı koruma konusunda farkındalık yaratmak için çok şey yapıldı. Ancak, 8 Kasım 2012’de, ABD’de dönemin Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Dünya Yaban Hayatı Koruma Günü hakkında farkındalığı artırmak ve korumacılar ile vahşi yaşam meraklılarının dikkatini çekmek için bir eylem çağrısı yayınladı. Ayrıca Beyaz Saray’ın küresel yaban hayatı kaçakçılığı sorununu ele alma stratejisini de ana hatlarıyla belirledi.

“Yaban hayatı üretilemez. Ve bir kez bittiğinde, tekrar doldurulamaz. Bundan yasa dışı kazanç sağlayanlar sadece sınırlarımızı ve ekonomilerimizi baltalamıyor; gerçekten gelecek nesilden çalıyorlar.” – Hilary Clinton

Ne yazık ki, bugün bile kaçak avlanmayla birlikte nesli tükenmekte olan türlerin yasadışı ticareti artıyor. Dünyanın dört bir yanındaki hükümetler ellerinden gelenin en iyisini yapmaya çalışsa ve bazı durumlarda bu eylemi durdurmayı başarsa da, tüm türler kaçak avcılar nedeniyle güvende değil. Bu sadece vahşi yaşamı değil, aynı zamanda dünyanın farklı yerlerinde ormanlık alanlar içinde veya yakınında yaşayan milyonlarca insanın hayatını da etkiliyor.

Bu nedenle, hayatta kalmalarını sağlamak için vahşi yaşamı korumak ve muhafaza etmek için birlikte hareket etme ve birlikte çalışma zamanı.

Bir türü nesli tükenmekte olan olarak nasıl sınıflandırırsınız?

Hangi türlerin tehlikede veya tehdit altında olduğuna nasıl karar verilir?

Türleri korumak için uzmanların önce yok olma risklerini sınıflandırması gerekir. Kritik olarak nesli tükenmekte olan, tehlikede veya savunmasız olan hayvanların tümü “tehdit” olarak kabul edilir. Uzmanlar, kararlarını vermek için nüfus büyüklüğü, üreyen yetişkinlerin sayısı, coğrafi aralık ve benzerleri gibi verileri dikkate alır.

Belirli bir türün popülasyonu %50 ila %70 arasında azalırsa ve popülasyonu 250’den az olgun bireyle sınırlandırılırsa, tür tehlikede olarak sınıflandırılır.

Soyu tükenmiş türler tekrar hayata dönebilir mi?

Klonlama, soyu tükenmiş bir türün potansiyel restorasyonu için yaygın olarak önerilen bir yöntemdir. Soyu tükenmiş türden korunmuş bir hücreden çekirdeğin çıkarılması ve o türün en yakın canlı akrabasının çekirdeği olmayan bir yumurtasına dönüştürülmesiyle yapılabilir.

Geçmişte soyu tükenmiş türleri yeniden hayata döndüren bazı doğal olaylar ve başarılı deneyler olmuştur. Ama bu son derece nadirdir.

Nesli tükenen en son tür hangisidir?

Dünya üzerinde çok sayıda farklı canlı yaşıyor. Fakat bazı canlıların uzun seneler içerisinde nesli tükendi ve artık aramızda değiller. Ne yazık ki, bu listede kuzey beyaz gergedan, küçük mavi makav olarak da bilinen Spix’in Amerika papağanı, Çin nehir yunusu baiji ve çok daha fazlası dahil olmak üzere birçok hayvan var!

Dünyada nesli tükenen 10 canlı

1. Asya Fili
2. Kafkas Bizonu
3. Hazar Kaplanı
4. Pinta Adası Kaplumbağası
5. Megalodon
6. Tüylü Mamut
7. Megalania (Komodo ejderinin atası)
8. Smilodon (Kılıç Dişli Kaplan)
9. İrlanda Geyiği
10. Helicoprion (köpekbalıklarının atası)

Kızıl kurt (red wolf), Kuzey Amerika’daki iki kurt türünden biridir, diğeri ise boz kurttur. Vahşi doğada sadece yaklaşık 35 tane veya daha az kaldığı tahmin ediliyor ve bunun için kritik bir şekilde tehlike altında. Kırmızı kurtların bilimsel adı Canis rufus’tur. Bu kurtlar gri kurtlardan daha küçük ama çakallardan daha büyüktür. Uluslararası Doğayı Koruma Birliği onları kritik tehlike altında olarak sınıflandırır.

Yaban Hayatı Hakkında İlginç Gerçekler

Şu an itibariyle, Uluslararası Doğa Koruma Birliği’nin kırmızı listesinde 41.415 tür var ve bunların 16.306’sı aşırı derecede tehlike altında.

Javan Gergedanları en kritik tehlike altındaki türlerdir. Dünya üzerinde sadece 67 tanesi kalmıştır! Gergedanları koruyun…

Son 500 yılda insan faaliyetleri 869 türün yok olmasına sebep oldu.

Asya ülkelerinden Endonezya, Çin ve Hindistan en çok tehdit altındaki memeli ve kuş türlerine sahip ülkeler arasında yer alıyor.

Yapılan son araştırmalara göre, vahşi yaşam popülasyonunun 1970 ile 2018 arasında %68 oranında düştüğü tespit edilmiştir.

Kaçak avlanma nedeniyle, bu altı hayvan neslinin tükenme riski var: Filler, gergedanlar, kaplanlar, deniz kaplumbağaları, lemurlar ve goriller.

2024 Dünya Yaban Hayatı Koruma Günü ne zaman?

Yaban hayatı koruma hakkında daha fazla bilgi edinmeye, gezegenimizin en çok tehlike altındaki türlerini korumanın önemine ve yasa dışı yaban hayvan ticareti ile birlikte kaçak avcılığın çevremiz üzerindeki etkisine dikkat çekmek amacıyla Dünya Yaban Hayatı Koruma Günü (İngilizce: World Wildlife Conservation Day), her yıl 4 Aralık’ta kutlanır. Bu yıl 4 Aralık 2024 ÇArşamba gününe denk gelmektedir.

Yıllara göre Yaban Hayatı Koruma Günü Tarihleri

• 2023 – 4 Aralık Pazartesi
• 2024 – 4 Aralık Çarşamba
• 2025 – 4 Aralık Perşembe

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından ilan edilen Dünya Yaban Hayatı Günü, yaban hayatının özgün değerleri ve etrafında örülü yaşam ağının sürdürülebilir kalkınmaya ve insanların refahına sağladığı katkıya dikkat çekmek amacıyla her yıl 3 Mart’ta kutlanır.

Hepimizin aynı ekosistemde yaşadığını ve tek bir türün bile zarar görmesinin bize zarar verebileceğini hatırlamamızın zamanı geldi. Bu Dünya Yaban Hayatı Koruma Günü, vahşi yaşamın gelişmesi için daha büyük katkılarda bulunalım.

İnsan eli ile yok olmanın eşiğine gelen türleri kurtarmak yine insan eliyle mümkün olacak… İnsanlar, doğa ve vahşi yaşam arasında daha sürdürülebilir ilişkiler kurarak Dünya Yaban Hayatı Günü’nü kutlayın.

Bu yazılar da ilginizi çekebilir;

• Aralık Ayı Önemli Günler ve Haftalar
• 4 Ekim Hayvanları Koruma Günü 
• Evcil Hayvan Günü
• 9 Aralık Yolsuzlukla Mücadele Günü 
• Dünya Aslan Günü
• Doğa nihai sağlık sistemidir