Milli yas nedir? Gazze’de 500 kişinin hayatını kaybettiği hastane saldırısı sonrasında Cumhurbaşkanı Erdoğan 3 gün süre ile milli yas ilan edildiğini bildirdi. Dolayısıyla Milli yas ile ilgili detaylar gündemde merak konusu oldu.
Peki milli yas ne demek, milli yas ilan edilince ne olur? Ulusal yas günü ve ya günleri resmi tatil midir? Milli yas ilan edilmesi ne anlama geliyor? Türkiye’de milli yas ilan edildi mi, kaç gün ve ne zaman olacak?
Türkiye’de 3 gün ulusal yas ilan edildi
İsrail 17 Ekim günü el-Ehli Babtist Hastanesini vurdu. Saldırıda en az 500 kişi hayatını kaybetti. AKP Grup Başkanvekili Özlem Zengin, milli yas hakkında açıklama yaparak “Şimdi biliyorsunuz, yaşadığımız çok elim olaylardan sonra milli yas ilan edebiliyoruz” demişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise milli yas ilan edildiğini duyurdu.
Peki milli yas edilince ne olur? Milli yasta okullar 3 günlük tatil olur mu? 19 – 20 Ekim okullar tatil mi oldu?
İşte AKP Grup Başkanvekili Özlem Zengin’in açıklaması;
“Şimdi biliyorsunuz, yaşadığımız çok elim olaylardan sonra milli yas ilan edebiliyoruz. Bugün gün içerisinde Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle 3 günlük bir milli yas ilan edilecek. Genel Kurul’daki bütün siyasi partilerin de bundan memnuniyet duyacağına eminim. Bu, bizim özellikle TBMM olarak ve başta Cumhurbaşkanımız olmak üzere, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin bütün unsurlarıyla beraber bu konuyu hangi seviyede algıladığımızın görülmesi açısından önemlidir diye düşünüyorum. Sanıyorum Genel Kurul devam ederken bugün içinde nihayetlenmiş olur. Cumhurbaşkanlığı kararnamesini de burada paylaşırız. 3 günlük milli yasın bu konunun idraki açısından Türkiye’nin bir örneklik teşkil edeceğine de inanıyorum.”
İsrail’in 7 Ekim 2023 Cumartesi günü başlayan saldırılarında 3 binden fazla Filistinli can verdi. 12 bin 500’den fazla kişi de yaralandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Milli Yas Açıklaması
Cumhurbaşkanı Erdoğan sosyal medyadan Ulusal yas ilan edildiğini şu sözlerle duyurdu: “Türkiye olarak Filistinli kardeşlerimizin yaşadığı büyük acıları yüreğimizde hissediyoruz. Çoğu çocuk ve masum sivillerden oluşan binlerce şehidimize duyduğumuz saygının bir gereği olarak ülkemizde 3 günlük millî yas ilan edilmiştir.”
Milli Yasta Okullar Tatil Mi?
Ülke genelinde Ulusal yas zamanı okullar tatil olmuyor. 19 Ekim ve 20 Ekim’de Eğitim – Öğretim devam edecek. Ancak Resmi tatil ilan edilirse okullar kapatılacak.
Milli Yas Ne Demek?
Bir ülke halkının büyük bir çoğunluğu tarafından kabul edilen, kendi ülkesinde veya başka bir ülkede yaşanan önemli derecedeki kişi ve kişilerin ölümü, yıl dönümü nedeniyle ilan edilen güne milli ya da ulusal yas denir.
Ulusal yas günleri, hükümetler tarafından yakın zamanda vefat etmiş, ülkeleri için özel önem taşıyan kişi veya kişileri onurlandırmak amacıyla belirlenmektedir. Ulusal yas ilan edilen bir ülkede bayraklar yarıya indirilir. Ülkemizde sadece TBMM ve Anıtkabir önündeki bayraklar yarıya indirilmez.
Çoğunlukla bir devlet başkanının ölümünü veya ölümcül bir kaza veya doğal afet gibi ulusal bir trajedinin gelişini anmak için düzenlenen bayraklar, ölen kişinin anısına yarıya indirilir ve bir ciddiyet ve hüzün havası devam eder.
Ulusal yas günleri, vatandaşlara ölüler üzerinde düşünme, hayatlarını ve çalışmalarını gözden geçirme ve hatta belki de kendi ölümlülükleri üzerine meditasyon yapma şansı vermektedir.
Ulusal yas süresinin ne kadar süreceği tamamen ülkeye bağlıdır: bir gün veya birkaç hafta olabilir.
Diğer Ülkelerde Ulusal Yas Tarihi
ABD tipik olarak bir başkanın devlet cenazesi gününü bir ulusal yas anı olarak belirler; bu süreç, 1964’te John F. Kennedy’nin öldürülmesinin ardından kamuoyunda oluşan büyük acıdan doğan bir süreçtir (Franklin D. Roosevelt’in 1945’teki ölümü bir emsal teşkil etmiştir.)
Amerika’da en son Ulusal yas ilan edilmesi 2007’de Gerald Ford’un ölümünün ardından geldi.
Dünya liderlerinin bu şekilde onurlandırıldığı son zamanlardaki dikkate değer örnekler arasında 2011’de Çek cumhurbaşkanı Vaclav Havel, 2013’te Güney Afrika’dan Nelson Mandela ve Venezuela’dan Hugo Chavez ve 2016’da İsrail başkanı Şimon Peres ve Kübalı komünist lider Fidel Castro yer alıyor.
Havel’in yası üç gün, Chavez’in bir hafta, Peres’in yası ise bir aydan fazla sürdü.
Ulusal yas ilan edilenler sadece politikacılar değil: Papa II. John Paul ve Rahibe Teresa gibi dini ikonların ölümleri dünyanın her yerindeki Katolikler tarafından yas tutuldu. Eusebio, Ferenc Puskas ve Ayrton Senna gibi spor yıldızlarının popülaritesi de onların coğrafi sınırları aşmasının üzüntüsünü artırdı.
Hem tarihi hem de çağdaş münferit trajedilerin kurbanlarına duyulan saygı nedeniyle ulusal yas dönemleri de ilan edildi.
Çin, İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Nanking Tecavüzünün kurbanlarına saygılarını sunarken, ABD Columbine’de, 11 Eylül’de öldürülenleri ve Fort Hood ile Norveç’te yerli terörist Anders Bering Brevik’in çocuk kurbanlar için ulusal yas ilan etti.
Birleşik Krallık’ta son büyük ulusal yas dönemi, 7 Temmuz’da Londra’da düzenlenen bombalı terör saldırılarında hayatını kaybeden 52 kişiye saygı duruşu olarak 2005 yılında gerçekleşti.
Prenses Diana’nın 1997’deki ölümünün ardından (tartışmalı bir şekilde), kamuoyunun yoğun tepkisine rağmen, Kraliçe II. Elizabeth’in nihai ölümü için ülke genelinde ve dünyanın her yerindeki İngiliz büyükelçiliklerinde 10 günlük ulusal yas ilan edildi.
İngiltere’nin en uzun süre tahtta kalan hükümdarı unvanına sahip Kraliçe II. Elizabeth’in ölümü nedeniyle 9 Eylül 2022’de İngiltere’de 10 günlük ulusal yas başladı. Bayraklar yarıya indirildi, etkinlikler iptal edildi, Kraliyet Ailesi resmi internet sitesini geçici olarak kullanıma kapattı.
