Nevruz nedir? 2024 Nevruz bayramı ne demek, ne zaman kutlanacak? Nevruz bayramı neler yapılır, nasıl kutlanır? Nevruz Türkiye’de tatil mi? Nevruz ne demek, neden önemlidir? 21 Mart önemi ve özellikleri nelerdir? 21 Mart’ta ne kutlanır? Nevruz kutlamaları, adetleri ve gelenekleri nelerdir? İşte haberin detayları…
Baharın gelişini müjdeleyen Nevruz en eski Türk halk kültüründe büyük öneme sahiptir. Dünyanın en eski bayramı olarak kabul edilen Nevruz, gece ile gündüzün eşit olduğu 21 Mart’ta dünyadaki 300 milyondan fazla insan tarafından çeşitli etkinliklerle kutlanıyor. Nevruz Bayramı’nı coşkuyla kutlamaya hazırlanan vatandaşlar, Nevruz’un bu sene hangi güne denk geldiğini araştırıyor. Nevruz Bayramı hakkında merak edilenleri yazımızda ele aldık.
Peki Nevruz bayramını ilk kim kutladı? Nevruz bayramı Müslümanların mı? Nevruz dinen haram mıdır? Nevruz bayramı kime ait? Nevruz’un çıkış kaynağı, tarihçesi ve anlamı ve ritüelleri
Nevruz Bayramı nedir?
Bu antik festival, baharın ve yeni bir yılın kutlanmasıdır. Yeni bir yılın başlangıcını işaret eden Nevruz’un kökleri eski İran’a kadar uzanır. İran Yeni Yılı olarak da bilinen Nevruz, 3000 yıldan fazla bir süredir baharın, karanlığa karşı zaferi olarak kutlanıyor.
Nevruz’u kutlamak, doğayla uyumlu bir yaşamın onaylanması, yapıcı emek ile doğal yenilenme döngüleri arasındaki ayrılmaz bağın farkındalığı ve doğal yaşam kaynaklarına karşı özenli ve saygılı bir tutum anlamına gelir.
Nevruz ne demek?
Nevruz kelimesi Farsça “nev” ve “ruz “sözcüklerinin birleşmesinden meydana gelmiştir ve yeni gün anlamına gelmektedir.
Kelimenin aslı eski Farsça dilinden gelmektedir ve yeni gün/günışığı anlamına gelit. Nevruz kelimesi ilk defa ikinci yüzyılda Pers (Persian) kaynaklarında kullanılmıştır. İran ve Bahai takvimlerinde yılın ilk günü olarak bilinen Nevruz kelimesi, günümüz İran’ında İslami bir köken olmasa da bir şenlik olarak kutlanmaktadır. Medeniyetler arasında tarih farklılığı gösterebilen Nevruz, birbirine yakın ve çeşitli tarihlerde kutlanmaktadır.
Nevruz’un Tarihçesi
2009 yılında İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi’ne birçok halk tarafından gözlemlenen bir kültürel gelenek olarak giren Nevruz, baharın ilk gününün ve doğanın yenilenmesinin kutlandığı atalardan kalma bir bayramdır.
Resmi olarak Nevruz, 2016 yılında İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasının Temsili Listesi’ne girdi
Nesiller arası ve aile içi barış ve dayanışmanın yanı sıra uzlaşma ve komşuluk değerlerini teşvik eder, böylece insanlar ve farklı topluluklar arasında kültürel çeşitliliğe ve dostluğa katkıda bulunur. Anadolu ve Orta Asya Türk halkları arasında da Göktürklerin Ergenekon’dan çıkışı anlamıyla ve baharın gelişi olarak kutlanır.
10 Mayıs 2010 tarihinde gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler 64. Genel Kurulunda Afganistan ve Azerbaycan üye devletlerinin talebi üzerine ‘barış kültürü’ gündem maddesiyle ilan edilen Uluslararası Nevruz Günü daha sonra 22 Ağustos 2010 tarihinde gerçekleştirilen UNESCO Yürütme Kurulunun 184. Oturumunda da benimsenerek kutlanmaya başlanmıştır.
- 21 Mart 2010’da Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 3000 yıldan beri kutlanmakta olan İran kökenli bu şenliği, Dünya Nevruz Bayramı ilan etmiştir.
Birleşmiş Milletler’in 21 Mart 2010’da ilan ettiği tatil, aynı zamanda ‘Nuryz’, ‘Navruz’ veya ‘Nevruz’ olarak da bilinir – ‘yeni gün’ olarak tercüme edilir – en az 3.000 yıl öncesine dayanan, dünya çapında 300 milyondan fazla insan tarafından inanılmaz bir şekilde kutlanır.
2024 Nevruz Bayramı Ne Zaman?
Her 21 Mart’ta kutlanan Uluslararası Nevruz Günü, bahar ekinoksunda meydana gelen, baharın gelişini çağrıştıran ve doğanın yeniden doğuşunu ve yenilenmesini simgeleyen, son derece önemli ve beklenen küresel bir Yeni Yıl tatilidir.
Türk dünyasında “yeni yılın başlangıcı”, “baharın müjdecisi”, “doğa bayramı” olarak kabul gören ve bilinen tarihi 18 asırdan fazla olan Nevruz Bayramı, asırlardır devam eden gelenekleriyle 21 Mart’ta coşkuyla kutlanacak.
- 2023 – 21 Mart Salı
- 2024 – 21 Mart Perşembe
- 2025 – 21 Mart Cuma
- 2026 – 21 Mart Cumartesi
- 2027 – 21 Mart Pazar
Nevruz nasıl kutlanır?
Geleneksel olarak ilkbahar ekinoksunda kutlanır ve birçok kişi Nevruz haftaları öncesinden hazırlıklara başlar. Tatil öncesinde insanlar, şanssızlıktan kurtulmak için ritüel danslar yapar ve evlerindeki kapları sağlıkla ilişkilendirilen suyla doldururlar.
Nevruz’dan önceki son Çarşamba günü, birçok kişi, kötü şansı korkutup kaçırmak için ateşin üzerinden atladıkları veya kapılara kaşık vurarak gittikleri bir gece olan Çarşanbe Suri’yi kutlar.
Çarşamba Suri ifadesi, biri haftanın bir günü anlamına gelen ve diğeri bazı İran lehçelerinde kutlama, parti ve kırmızı (kızıl) anlamına gelen iki kelimeden oluşur. Kızıl Çarşamba, İran’da halen kutlanmakta olan eski bir bayramdır. Bu tören ve kutlamalar, yılın son Çarşamba gününden önce Salı akşamı yapılır. Bu eski festivalin geçmişi yüzyıllar öncesine dayanıyor.
Nevruz’dan önceki son Çarşamba günü, birçok kişi, kötü şansı korkutup kaçırmak için ateşin üzerinden atladıkları veya kapılara kaşık vurarak gittikleri bir gece olan Çarşanbe Suri’yi kutlar. İnsanlar ayrıca mezarlıkları ziyaret eder ve bazılarının bahar ayini başlamadan önce ziyaret ettiğine inandıkları ölüler için adaklar adanır.
Bahar festivalinin odak noktası doğurganlık ve yeni yaşamdır, bu nedenle birçok insan bunu tohumlar ve yumurtalarla kutlaması uygundur. Haneler, hasır olarak adlandırdıkları yedi sembolik öğeyle kaplı masalar kurarlar. Bunlar arasında tohum filizleri, genellikle yeniden doğuşu simgeleyen buğday, yulaf ve diğer tohumlar, sarımsak (koruma), elma (doğurganlık), sirke (sabır), sumak (aşk) bulunur. Masada ayrıca bir Kuran, yumurta, ayna ve şiir bulunabilir.
Nevruz kutlamaları ve etkinlikleri çok eski olsa da bu şekilde sofra geleneği öyle değil, ancak geçen yüzyıldan itibaren yapıldığı bilinmektedir.
Nevruzu kimler kutlar?
Nevruz, halklar arasında karşılıklı saygıya, barış ve iyi komşuluk ideallerine dayalı bağların güçlendirilmesinde önemli bir rol oynar. Gelenekleri ve ritüelleri, insani değerlerin değiş tokuşu yoluyla bu medeniyetleri etkileyen Doğu ve Batı medeniyetlerinin kültürel ve eski geleneklerini yansıtır.
1979’daki İran İslam Devrimi’nden sonra, yeni hükümet, devletin dinine gölge düşürebileceği korkusuyla festivali bastırmaya çalıştı. Ancak bu girişimler başarısız oldu ve Nevruz artık İran’da resmi bir resmi tatil olarak kutlanıyor.
Ayrıca Afganistan, Arnavutluk, Azerbaycan, Gürcistan, Irak Kürdistanı, Kazakistan, Kosova, Kırgızistan, Moğolistan’ın Bayan-Ölgii eyaleti, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan’da resmi tatildir ve Türkiye, Hindistan ve diğer bölgelerde yaygın olarak kutlanmaktadır.
Nevruz bayramı Müslümanların mı?
Nevruz bayramı İslam ve hatta Hristiyanlıktan önce ortaya çıkan kültürel bir kutlama günüdür. Bu kapsamda dinimizde bir yeri yoktur. Nevruz ve Hıdrellez günleri dini bir gün, dini bir bayram değildir.
Din âlimlerinin çoğu, Nevruz’un din ile hiçbir ilgisi olmadığını ve Abbasiler ve Deylemi hükümdarlarının bayramı çok şanlı bir şekilde kutladıkları dönemde İslami topluluklar olduğunu savunuyor. Dolayısıyla Sünni-Müslüman âlimler arasında da Nevruz’un haram olduğuna dair bir görüş birliği yoktur.
Nevruz bayramını kim kutluyor?
Ayrıca Afganistan, Arnavutluk, Azerbaycan, Gürcistan, Irak Kürdistanı, Kazakistan, Kosova, Kırgızistan, Moğolistan’ın Bayan-Ölgii eyaleti, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan’da resmi tatildir ve Türkiye, Hindistan ve diğer yerlerde yaygın olarak kutlanıyor.
Nevruz hangi dinin bayramı?
Kökleri, baharın gelişini karanlığa karşı bir zafer olarak gören eski İran’da uygulanan bir din olan Zerdüştlük’te bir bayram günüdür. Nevruz, İran’da ve İran diasporasında 3000 yılı aşkın bir süredir kutlanmaktadır.
Nevruz Bayramında ne yapılır?
Birbirinden farklı etkinliklerin düzenlendiği Nevruz kutlamalarında geleneksel kıyafetler giyilir ve yörelere ait halk oyunları oynanır. Çocuklara tişört, kültür haritası, topaç, boyama kitabı ve yap-boz gibi eğitici hediyeler ve oyuncaklar dağıtılmaktadır.
Nevruz etkinliklerinde resim, şiir ve kompozisyon yarışmaları düzenlenmekte ve yarışmaları kazanan öğrencilere ödüller verilmektedir. Nevruz etkinliklerinde ise bilinen en büyük etkinlik Nevruz ateşidir. Nevruz ateşi yakıldıktan sonra ateşin üstünden atlanır ve kutlamalar bu şekilde devam eder.
Nevruzda Ritüeller
Başta Anadolu, Orta Asya ve dünyanın çeşitli coğrafyalarda kutlanan Nevruz Bayramı’nın ritüelleri de kuşaktan kuşağa devam ederek aktarılıyor.
Kimi inanışlarda yeni senenin başladığı o güne günahlarından arınmış girmek isteyenler ateşten atlıyor. Yıkanmak ve sudan atlamak da arınmak için yapılan ritüeller arasında bulunuyor. Ateş ve sudan atlamak tüm nevruz kutlamalarındaki ortak unsurlardan biri olarak dikkati çekiyor.
Bugüne özel kurulan ve 7 çeşit yemeğin bulunduğu “nevruz sofrası”na toplu halde oturulur. Yılın bolluk ve bereketle geçmesi için kurulan zengin sofrada, herkes her yemekten yiyerek, senenin o rahatlıkta, bereketle geçmesi için dualar edilir, dilek dilenir.
“Semeni” geleneği de uzun yıllardır yaşatılıyor. Bu gelenekte, tarımda bereketli bir yıl dileğiyle, nevruzdan önce kaplarda arpa, buğday çimlendiriliyor ve bunlar sofralara konulur.
Yeni yılı yeni kıyafetler giyerek karşılamak isteyenler, öncesinde evlerini temizler, bahar temizliği yapar ve varsa yıkılan yerleri onarır, badanalarını yapar. İnsanlar böylece yeni yılda her şeyin yeni olmasına özen gösterir.
Nevruzda mezarlık ve kabir ziyareti de sık görülen ritüellerdendir. Bu ritüel, ecdatla evladın buluşması olarak görülür. Kabir ziyaretlerinde atalara olan saygıyı gösterir.
Nevruz Bayramı hakkında muhtemelen bilmediğiniz ilginç gerçekler
Her Mart ayında yaklaşık 300 milyon kişi baharın ve yeni yılın gelişini kutlar. İşte Nevruz hakkında bilmeniz gereken her şey…
Nevruz binlerce yıl öncesine dayanmaktadır. 3000 yılı aşkın bir geçmişe sahip olan bahar tatili, dünya genelinde en az 300 milyon kişi tarafından kutlanmaktadır.
Nevruz Resmi bir BM kutlamasıdır. Birleşmiş Milletler, özellikle ailelerde barış ve dayanışmayı teşvik ettiği için Nevruz’u resmi bir BM kutlaması ilan etti.
2010 yılında doğan Uluslararası Nevruz Günü, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından küresel bağları güçlendirmek amacıyla ilan edilmiştir.
Nevruz, İran Yeni Yılı’dır. İran Yeni Yılı olarak da bilinir, İran güneş takviminin ilk ayıdır.
İran Nevruz’u 13 gün kutluyor. Nevruz kutlamaları İran’da Ulusal Bayram’dır ve 13 gün sürer.
Ateşin üzerinden atlama geleneği zaferi ifade eder Ateş ışığın, iyiliğin, arınmanın sembolüdür, bu kötülüğe karşı zafer anlamına gelir.
Nevruz daha çok Ermenistan’da yaşayan İranlılar tarafından kutlanır ve İran’da olduğu gibi ateşlerin üzerinden atlamak gelenekler vardır.
Bangladeş’te insanlar hastalıklardan korunmak için evlerinin etrafına su püskürtüp içerken, Kazakistan ve Kırgızistan’da insanlar arpa, süt, kefir ve tuzla yapılan soğuk çorba benzeri bir içecek olan nauryz kozhe hazırlıyor.
Afganistan da festivalde büyük yer kaplıyor – ülkenin dördüncü büyük şehri Mazar-i-Sharif’te festivaller düzenlenirken, Kabil’de insanlar, özellikle bir tür kırmızı gül olan gul e surkh’un yetiştiği bölgelerde piknik yapıyor. Şurup içinde kuru üzüm, gümüş çilek, antep fıstığı, fındık, kuru erik, ceviz ve badem gibi yedi çeşit kuru meyve ve kuruyemiş yemek yaygındır. Irak Kürdistanı boyunca aileler piknik yaparak ve dans ederek kutlarlar.
Bu yazılar da ilginizi çekebilir;
- 21 Mart Tarihte Bugün Neler Oldu?
- Hıdırellez Ne Zaman 2024?
- İlkbahar Mevsimi ve Baharın İlk Günü
- 21 Mart İlkbahar Ekinoksu ve Özellikleri
