Ta’dîl-i Erkân nedir? Namaz’da Ta’dîli Erkânın Önemi

Ta’dîl-i Erkân nedir? Namazda Takva ile namaz nasıl kılınır? Peygamber Efendimizin sünnetine göre en doğru ve uygun şekilde namazın kılınışı nasıl olmalı? Tadili erkan ne demek? Namaz kılarken Tadîli Erkân nasıl yapılır, hangi durumlarda yapılır? Ta’dil-i erkân farz mıdır, sünnet midir? Tadîli Erkânla namaz kılmak neden önemli?

TA’DİL-İ ERKAN

Erkân “rükn”ün çoğulu Ta’dîl-i Erkân, Namazda her rüknu hakkıyla yerli yerinde olarak yapmaktır.

“Ta’dîl” kelime manası itibariyle, düzeltmek, kuvvetlendirmek demektir. Erkân ise “rükn”ün çoğuludur. Kelime anlamlarıyla ta’dîl-i erkân, rükünlerin yerli yerinde yapılmasını ifade etmektedir.

Namazda rükû, rükûdan sonra doğrulma, secde ve iki secde arasındaki oturma gibi her rüknu hakkıyla yerine getirmek ve bu hallerde vücudu tam bir sukûnet içinde ve yerli yerinde mutmain olarak yapmaktır.

Tadîli Erkânla nasıl namaz kılınır?

Namazda rükünleri tam ve eksiksiz yapmak, en güzel şekilde yapmak anlamında kullanılır. Örneğin, rukûdan “semi’allâhulimenhamideh” diyerek doğrulduğunda  bedenin tam dik hale gelmesi ve o halde sukûnete erene kadar durması gerekir.

Yani sadece vücûdun dik hâle gelmesi ve aynı zamanda dik hale geldikten sonra bir süre hareketsiz beklenerek “Rabbena ve lekel hamd” denilmesi gerekmektedir.

Allah Teâlâ Kur’an-ı Kerim’de ve Hz. Peygamber Efendimiz (s.a.v) de hadislerinde namazların gerektiği gibi hakkıyla kılınmasını özellikle belirtmiştir.

Ta’dil-i erkân’ın farz olduğunu söyleyen fakihler yani Fıkıh âlimleri göre, bunun terki halinde namaz bâtıl olur ve ta’dîl-i erkâna riayet ederek yeniden kılmak gerekir (Ali el-Kârî, Ömer Nasûhi Bilmen-Büyük İslam İlmihali, Tadil-i Erkan Bölümü No:135).

Vacip olduğunu söyleyenlere göre ise sehv secdesi yapmak gerekmektedir.

Ta’dil-i Erkan ile ilgili Hadisler

Resulullah (sav) buyurdular ki:

“Sizden biri, rükü ve secdelerde belini (tam olarak) doğrultmadıkça namazı yeterli olmaz.”
Ravi: Ebu Mes’ud el-Bedri
(Ebu Davud, Salat 148, (855); Tirmizi, Salat 196, (265); Nesai, İftitah 88, (2, 183); İbnu Mace, İkam)

* * *

Resulullah (sav): “İçki içen, zina yapan ve hırsızlıkta bulunan kimse hakkında ne dersiniz?” diye sordu. Bu sual, bunlar hakkında henüz hadd cezası gelmezden önce sorulmuştu. “Allah ve Resulü daha iyi bilir!” diye cevap verdiler.

Aleyhissalatu vesselam: “Bu fiiller ağır suçtur, onlar hakkında ceza vardır. Hırsızlığın en kötüsü de namazını çalmaktır” buyurdu.

Bunun üzerine: “Ya Resulullah, kişi namazını nasıl çalar?” diye sordular. Şu cevabı verdi: “Rükusunu ve secdelerini tamamlamaz.”
Ravi: Nu’man İbnu Mürre (Muvatta, Kasru’s-Salat 72)

Namaz’da Ta’dîli Erkân

Ebu Mes’ud’a gelerek: “Bize Resulullah (sav)’ın namazından anlat!” dedik. Hemen önümüzde kalktı, tekbir getirdi. Rükuya varınca ellerinin ayalarını dizlerinin üzerine koydu. Parmaklarını dizinin alt kısmına getirdi. Dirseklerini yan taraflarına uzattı. Bu halde her uzvu hareketsiz saabit durdu.

Sonra “semi’allâhulimenhamideh” dedi ve her uzvu düz oluncaya kadar doğruldu.
Ravi: Salim el-Berrad
(Ebu Davud, Salat 148, (863); Nesai, İftitah 93)

Resulullah (sav) şöyle buyurdular: “Secdede ta’dile riayet edin, kimse kollarını köpeklerin yayışı gibi yaymasın.”
Ravi: Enes
(Buhari, Ezan 141; Müslim, Salat 233, (493); Ebu Davud, Salat 158, (897); Tirmizi, Salat 205)

* * *

Ebû Hureyre (r.a)’ın rivâyetine göre bir gün Hz. Peygamber (s.a.v) mescide girdi. O arada bir adam daha mescide girdi ve namaz kıldı. Sonra Hz. Peygambere gelerek selâm verdi. Bunun üzerine Hz. Peygamber: “Dön ve namazını kıl; çünkü sen namaz kılmış olmadın” buyurdu.

Bu durum üç defa tekrarlandı. Sonunda o adam dedi;

Hz. Peygamber Efendimiz (s.a.v) bu adama sonunda şöyle demiştir:

“– Namazı kalktığın zaman, güzelce abdest al, sonra kıbleye dönerek tekbir al, sonra Kur’an’dan bildiğin kolayına geldiği kadar bir ayet oku, sonra rükû et ve organların tamamen hareketsiz kalıncaya kadar rükûda kal, sonra başını kaldırarak iyice doğrul. Sonra secdeye git ve organların hareketsiz kalıncaya kadar secde halinde kal, sonra başını kaldır ve organların yatışıncaya kadar otur. Sonra tekrar secdeye git ve hareketsiz kalıncaya kadar secde halinde kal, sonra bütün namazlarda bunu aynen yap.” (Müslim, Salat,Buhârî, Eymn, 15; Tirmizî, Salat, 110, İsti’zân, 4; Nesâî, İstiftâh, 7, Tatbîk, 15, Sehv, 67; İbn Mâce, İkâme, 72).

Tirmizi’nin rivayetinde şu ifade vardır:

“Bunu yaptığın zaman, namazın tamam olur; eğer bunlardan noksan yaparsan, namazını da noksan yapmış olursun. ” (Tirmizi, Mevakit, 110)

Rükû ve secdeleri güzel yapmak

Bir başka hadisinde Hz. Peygamber: “Rükû ve secdeleri tamamlayın” buyurmuştur (Buharî, Eymân, 3; Müslim, Salât, III; Nesâî, Tatbîk, 16, 60).

Diğer bir rivâyette de “Rükû ve secdelerinizi güzel yapın” (Ahmed b. Hanbel Müsned, II, 234, 319, 505) buyurulmuştur.

* * *
Resulullah (sav) buyurdular ki: “Rüku ve secdeleri yerine getirin. Allah’a yemin olsun siz secde rüku ettikçe ben arkamda olanları da görüyorum.” -Belki “Sırtımın gerisini” demişti”

Ravi: Enes (Buhari, Eyman 3, Ezan 88; Müslim, Salat 110; Nesai, İftitah 106)

Rivayete göre, arkadaşlarına: “Size Resulullah (sav)’ın namazını haber vereyim mi?” diye sormuştur. Ebu Kilabe der ki: “(Böyle söyledikten sonra), bize şeyhimiz Ebu Yezid’in namazı (gibi) namaz kıldırdı. Ebu Yezid, başını birinci ve üçüncü rek’atin ikinci secdesinden kaldırınca otururcasına doğrulur sonra kalkardı.”

Ravi: Malik İbnu’l-Huveyris (Buhari, Ezan 127,140,143,45; Ebu Davud, Salat, 142, (342); Nesai, İftitah 182)

* * *

Hz. Peygamber ahirette kişinin ilk sorguya çekileceği ibadetin namaz olduğunu haber vermektedir. Eğer namazı düzgün ise felah bulmuş, kurtulmuştur. Eğer namaz konusunda başarısız olmuş ise, hüsrana uğramıştır. (Tirmizî, Salât, 188; Ebû Dâvud, Salât, 145; Nesâî, Salât, 9, Tahrîm, 2; İbn Mâce, İkâme, 202; Darimı, Salât, 91)

* * *

“Sizden biri, rükû ve secdelerde belini (tam olarak) doğrultmadıkça namazı yeterli olmaz” buyurudur (Ebu Davud, Salat, 148 )

* * *

“Rükû ve secdeleri yerine getirin, Allah’a yemin olsun, siz secde ve rükû ettikçe ben arkamda olanları da görüyorum” (Buhari, Eyman, 3).

* * *

Kul namaza durunca sağa sola bakarsa, ona Rabbi buyurur ki: “Ey Kulum! Ben senin iltifat ettiğin şeylerden hayırlıyım.” İki veya üç defa bakarsa, yine aynı şekilde buyurur. Dördüncü defa bakarsa, ondan yüz çevirir. (#Hadis)

RAMUZ’UL EHADİS (C.1,S.104/10)

Benzer Konular

• Hangi Namaz Kaç Rekattır?
• Teheccüd Namazı
• Sehiv Secdesi nedir, nasıl yapılır?
• Kuşluk (Duhâ) Namazı
• Evvâbîn Namazı
• Tahiyyetü’l-mescid Namazı
• Hâcet Namazı